Δευτέρα 29 Απριλίου 2013

Σικελικός Εσπερινός

|Ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης| |Επιχειρήσεις στα Βαλκάνια| |Σχέσεις με βασίλειο Σικελίας| |Ένωση των Εκκλησιών| |Ανατολική πολιτική|

Σικελικός Εσπερινός

Ένωση των Eκκλησιών (1274) που επιβλήθηκε στους Βυζαντινούς, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι στόχοι της εξωτερικής πολιτικής του Μιχαήλ, δεν επρόκειτο να διαρκέσει πολύ. Εκτός από την αντίδραση στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας συνάντησε και την έντονη αντίδραση των ηγεμόνων της Θεσσαλίας και της Ηπείρου που προβλήθηκαν έτσι ως πρόμαχοι της Ορθοδοξίας. Εκείνο όμως που κατέστησε ουσιαστικά αποτυχημένη την ενωτική πολιτική του Μιχαήλ Η' ήταν η αλλαγή της παπικής πολιτικής.

Μετά το θάνατο του πάπα Γρηγορίου Ι' (1271-76) το 1276 ο διάδοχός του Νικόλαος Γ' (1277-80), αν και φάνηκε να δυσπιστεί ως προς τη δυνατότητα του Μιχαήλ Η' να επιβάλει την Ένωση στο Βυζάντιο, προώθησε την ενωτική πολιτική. Δε συνέβη όμως το ίδιο και με τον επόμενο πάπα, το Γάλλο Μαρτίνο Δ' (1281-1285). Ο Μαρτίνος, υποστηρικτής του Καρόλου Ανδεγαυού και των κατακτητικών σχεδίων του εναντίον του Βυζαντίου, εγκατέλειψε τη φιλενωτική πολιτική των προκατόχων του. Ευνόησε επιπλέον την υπογραφή της συνθήκης του Ορβιέτο τον Ιούλιο του 1281 κατά του Βυζαντίου από τον Κάρολο Ανδεγαυό, το δόγη της Βενετίας και τον τιτουλάριο αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης Φίλιππο Κουρτεναί. Όλα έδειχναν ότι οι δυτικές δυνάμεις ενωμένες ξανά θα έδιναν το τελειωτικό χτύπημα στο βυζαντινό κράτος. Η διπλωματική όμως ευστοφία του Μιχαήλ Η' έδρασε για άλλη μια φορά. Με την επανάσταση που υπέθαλψε ο ίδιος στη Σικελία και η οποία ονομάστηκε Σικελικός Εσπερινός, επειδή ξέσπασε το Μάρτιο του 1282 στο Παλέρμο την ώρα του εσπερινού, εξολόθρευσε το σικελό αντίπαλό του και έδωσε πνοή ζωής στην αυτοκρατορία. Λίγο αργότερα ο ανορθωτής της αυτοκρατορίας πέθανε αφήνοντας το θρόνο στο γιο του Ανδρόνικο Β'.

Σάββατο 27 Απριλίου 2013

Ἐσταυρώθης δι' ἐμέ,

Ἐσταυρώθης δι' ἐμέ, ἵνα ἐμοὶ πηγάσης τὴν ἄφεσιν, ἐκεντήθης τὴν πλευράν, ἵνα κρουνοὺς ζωῆς ἀναβλύσῃς

Ουράνια Συντροφιά...

Ένας Θεός στα μέτρα μου ...

Ένας Θεός στα μέτρα μου ...Ένας τίτλος που μπορεί να ταιριάξει σε οποιαδήποτε Κυριακή του Τριωδίου , της Σαρακοστής , του Πεντηκοσταρίου ή στο Ευαγγελικό και Αποστολικό μήνυμα κάθε Κυριακής και Εορτής του ενιαυτού .

Διαστάσεις απόλυτες που δεν επιδέχονται τροποποιήσεων , αλλαγών , υποχωρήσεων ή έστω συμβιβασμών… Έχει συμβεί σε όλους μας , είναι σχεδόν βέβαιο ,να συζητάμε με κάποιον καλό μας φίλο ή συγγενή μας που έχει ενστάσεις για την αυστηρή μας τοποθέτηση πάνω σε ορισμένα ζητήματα…- Λίγο νερό στο κρασί σου βρε αδερφέ …-Λίγο λάσκα τα λουριά…-Λίγο να ακολουθείς το σήμερα …την εποχή μας …Προχώρησε ο κόσμος άλλαξαν οι καιροί …

Προχώρησε ο κόσμος ; και πού έφτασε λίγο-λίγο ; …Μήπως στο χείλος του γκρεμού ; Μήπως στο απόλυτα φθοροποιό σκοτάδι ;

Η μόνιμη επωδός , αυτό που συνήθως ακολουθεί όλα τα περισσεύματα αγάπης και πίστης που ανακαλούνται μέσα απ τα βάθη της ψυχής για να «παλέψουν» με αυτήν την Θεομίσητη χλιαρή αντιμετώπιση , είναι η εξής χιλιοακουσμένη φράση : -Λέει στο Ευαγγέλιο κάτι τέτοιο ; Πού είπε ο Χριστός να μην ντύνονται τα παιδάκια στις Απόκριες ; Πού είπε να νηστεύουμε Τετάρτη και Παρασκευή ; Πού να εκκλησιαζόμαστε κάθε Κυριακή ; Και εγώ πιστεύω στον Χριστό και το κεράκι μου πάντα το ανάβω στις Γιορτές…Και νηστεύω και όλη την Μεγάλη Εβδομάδα , και πάω και στην Εκκλησία αλλά δεν κάνω και έτσι …λες και είμαι καλόγερος …

Τι να απαντήσεις …Τι να πεις ; Κάποιοι σιωπούν προσευχητικά …Μα για να σκεφτούμε…Αν υπήρχε αυτή η ρητή αναφορά μέσα στις Ευαγγελικές λαλιές , εμείς θα τις τηρούσαμε κατά γράμμα ; Αν εφαρμόζαμε όσα Ιερά γράφτηκαν , αν τηρούσαμε αταλάντευτα χωρίς την παραμικρή απόκλιση όσα είπε ο Χριστός μας κατά την επίγειο διδασκαλία του , πόσο διαφορετικός θα’ ταν ο κόσμος μας …

Τήρησε αδερφέ μου – εαυτέ μου το Αγαπάτε αλλήλους και τους εχθρούς σας ακόμα χωρίς να ξεχωρίζεις κανέναν …Το μην κρίνετε …Το να μην κάνετε όσα δεν θέλετε να σας κάνουν οι άλλοι και τόσα ακόμα Θεοδίδακτα …Του Χριστού μας τις Θείες και σωτήριες προτροπές …Κάνε αδερφέ μου – εαυτέ μου όλα αυτά που είπε Εκείνος και έπειτα ντύσε το παιδί σου μασκαρά , γιατί πουθενά δεν το απαγορεύει το Ευαγγέλιο! Τήρησε τις παραινέσεις του Ευεργέτη σου και έπειτα φάε κρέας την Παρασκευή επειδή πουθενά δεν αναφέρεται κάτι τέτοιο στον Θεϊκό Λόγο! …

Αδερφέ μου – Άθλιε εαυτέ μου παραδέξου το ! Θες έναν Θεό στα μέτρα σου !Κατά το δοκούν! κατά την βόλεψή σου , κατά το κέφι σου και την διάθεσή σου ! Να Τον βγάζεις έξω από την πόρτα όποτε σε ενοχλεί και σε ελέγχει η συνείδησή σου …να Τον καλείς όποτε Τον έχεις ανάγκη , στα δύσκολα , στα απροσπέλαστα με τις δικές σου δυνάμεις …Ένας Θεός στα μέτρα μου …στις προδιαγραφές μου …στα δικά μου θέλω …Κάτι σαν συνεργάτης , σαν υπάλληλος που προσλαμβάνεις , χρησιμοποιείς και απολύεις δίχως ενοχές , χωρίς αποζημίωση …. Το αυτεξούσιο που Εκείνος σου χάρισε αντί να σε γεμίζει με ζωή , σε πλημμυρίζει με θάνατο …Μα Αυτός σε περιμένει …Βρίσκεται ακριβώς έξω από την σφαλισμένη πόρτα της ψυχής σου και σε καρτερά όπως ο Πατέρας το άσωτο σπλάχνο Του .

Αδερφέ μου –ταλαίπωρε εαυτέ μου να ζεις αληθινά μέσα στον κόσμο μα να μην συμπορεύεσαι τους πολλούς …Να νοιώθεις μακάριος όταν εκείνοι σε δείχνουν με το δάκτυλο του ορθολογιστή άφρονος «σύγχρονου» ανθρώπου . Με φρόνημα ουράνιο και όχι κοσμικό να έχεις τα μάτια τα μέσα σου στραμμένα στα υπέροχα άνω …Γιατί όπως λέγεται και ταιριαστό θαρρώ είναι , αν δεν κοιτάς εκεί που θες να πας , θα πας εκεί που θα κοιτάς ! Με ζεστή καρδιά και όχι την χλιαρή που θα αποστραφεί ο Χριστός εν εκείνη την ημέρα …Να φλέγεται από την αγάπη Του …Θείος έρωτας …Ζέουσα αγάπη , όχι βολική , όχι περιστασιακή όχι του συμφέροντος … μα αγάπη ξέχειλη που να μην τελειώνει , να μην εξαντλείται , να μην εξαρτάται , να μην υποχωρεί …Αγάπα τον Θεό με μια αγάπη που δεν μετριέται όχι έναν Θεό στα μέτρα σου …Κοίτα τον Σταυρό και νοιώσε πως η αγκαλιά Του μας χωρά όλους …ακόμα και όλους εμάς τους αμέτρητους …μετρημένους …

/νώντας σκοπετέας /

Απόσπασμα απο Ομότιτλη εκπομπή ( Ένας Θεός στα μέτρα μου ) του Εν τω φωτί Σου οψόμεθα φως.

Ιούδας ο Ισκαριώτης , το τραγικότερο πρόσωπο της Ιστορίας ...

…Το τραγικό πρόσωπο του Ιούδα του Ισκαριώτη είναι αυτό που πάντα θα μας υποδεικνύει τον ορθό δρόμο …Αυτόν που εκείνος ποτέ του δεν θέλησε να ακολουθήσει …Εμείς να ποθούμε τον δύσβατο ανηφορικό στενό και τεθλιμμένο της ζωής και της ομολογίας …Εκείνος επέλεξε την προδοσία και την απομάκρυνση …Εμείς επιλέγουμε την μόνη ελπίδα , το αληθινό Φως της ζωής , την διαρκή μετάνοια …Εκείνος προτίμησε την απελπισία , την αυτομόνωση όπως ωραία ειπώθηκε και το αιώνιο σκοτάδι …Δεν θα θαυμάσουμε τον άθλιο ο οποίος ήπλωσεν τας χείρας τοις παρανόμοις και εσκέπτετο δόλω της προδοσίας το φίλημα …αλλά θα αγαπήσουμε και θα συγκινηθούμε με την πόρνη η οποία έμιξε το πολύτιμον μύρον μετά δακρύων …φιλούσα τα ίχνη …

Ποιό όμως στ αληθινά ήταν το τραγικότερο πρόσωπο της ανθρώπινης Ιστορίας ;

Από προφορική διήγηση του φωτισμένου Γέροντος Εφραίμ , Δικαίου της Σκήτης του Αγίου Ανδρέα και του Αγίου Αντωνίου στις Καρυές του Αγίου Όρους πληροφορούμαστε αυτά που ακολουθούν , κάποιες θλιβερές αλήθειες που δεικνύουν το αληθινό του πρόσωπο μα και το απύθμενο έλεος του Χριστού μας :

....Έχουμε δυο Ιούδες στον κύκλο των Αγιοτάτων 12 Αποστόλων . Ο πρώτος είναι ο Άγιος Ιούδας ο αδελφόΘεος , ο επονομαζόμενος Θαδδαίος ή και Λεββαίος , κατά σάρκα υιός Ιωσήφ του Μνήστορος και της πρώτης συζύγου του ονόματι Σαλώμης . Ιάκωβος και Ιωσής , Σίμων και Ιούδας …

Ο Ιούδας ο Ισκαριώτης ο γεννηθείς εις την Ισκαρία και οι γονείς αυτού Σίμων και Μαρία . οίτινες είχαν ακόμη έναν υιό .Ήταν ο μοναδικός Ιουδαίος μαθητής του Χριστού μας, διότι όλοι οι υπόλοιποι 11 μαθητές ήταν Γαλιλαίοι . Άλλο Γαλιλαίος και άλλο Ιουδαίος από πλευράς γλωσσολογικής αλλά και συναισθηματικής . Συνήθως οι Γαλιλαίοι εκείνον τον καιρό ήταν ευαίσθητοι στην ψυχή , απλούστατοι , ανυπόκριτοι και ανεπιτήδευτοι …Όχι όλοι …κυρίως αυτοί που ο Χριστός μας διάλεξε και ο απλός λαός …Οι Ιουδαίοι ήταν πιο γνωστικοί πιο απαιτητικοί στο θέμα του αναμενόμενου Μεσσία …Πιο αυστηροί και σκληρόκαρδοι , δεν δέχονταν εύκολα-εύκολα έναν αναμενόμενο Μεσσία τύπου Ιησού Χριστού ο οποίος έλεγε ότι η Βασιλεία η δική μου δεν είναι εκ του κόσμου τούτου αλλά εξ ουρανού …Δεν θέλουμε Ουράνιες Βασιλείες έλεγαν οι Ιουδαίοι . Θέλουμε επίγειες … Να μας ελευθερώσει από τους Ρωμαίους ώστε να φτιαχτεί μια Οικουμενική Παντοκρατορία …Να γίνουμε Πλανητάρχες … Τέτοιον Μεσσία θέλουμε …Και θέλουν ως σήμερα !

Εις το διάστημα της εφηβείας του ο Ιούδας ο Ισκαριώτης σε μια διαμάχη σκότωσε τον αδερφό του με μαχαίρι ! Αδελφοκτόνος ! Απόγονος Κάιν του πρώτου αδελφοκτόνου! Ο φυσικός του πατέρας συνεπλάκη δριμύτατα μαζί του και αγρίεψε τόσο ο Ιούδας ο Ισκαριώτης που εφόνευσε και αυτόν ! Γίνεται λοιπόν και Πατροκτόνος , πριν συμπληρώσει καν το 20^ο έτος της ηλικίας του ! Ύστερα επεθύμει να πάρει γυναίκα …Η μητέρα του Μαρία τον εξεδίωξε κακήν κακώς και μετέβη αλλού για να εργαστεί ..Είναι στην ηλικία πλέον συνομήλικος του Χριστού μας …Μεταβάς εις Ιεροσόλυμα , εργάστηκε για λίγο και έκανε εργασίες μικρές , όχι επειδή ήθελε να εργαστεί αλλά επειδή του άρεσαν πάρα πολύ τα χρήματα …Ήταν εξαιρετικά φιλοχρήματος . Το πάθος της Φιλαργυρίας …να βλέπει τα χρήματα , να ακούει τον κρότο τους ..Τότε ήταν μεταλλικά τα χρήματα …

Πέρασαν λίγα χρόνια και αυτός ήθελε να παντρευτεί …Βρήκε λοιπόν μια Γυναίκα και μέσα σε ελάχιστο χρόνο παντρεύτηκαν …Αυτή ήταν 15 χρόνια μεγαλύτερή του ..Εκείνος 28 και αυτή σχεδόν 45 …Την έλεγαν …Μαρία και ήταν …απίστευτο φαίνεται … η ίδια η μάνα του !Αυτό έχει εξήγηση . Ο Ιούδας γύρισε αγνώριστος από τα Ιεροσόλυμα …Δεν τον γνώρισε ούτε η ίδια του η μάνα ! Και αυτός δεν την γνώρισε γιατί από τον πόνο και την πολύ εξαντλητική προσευχή , είχε και εκείνη αλλοιωθεί και είχε γίνει πραγματικά αγνώριστη …Η μάνα διαισθητικά καταλαβαίνει το παιδί της ό, τι κι αν έχει γίνει …Το παιδί μπορεί να μην καταλάβει αλλά όχι η μητέρα …Φανταστείτε πόσο άγριος τύπος είχε γίνει και σε τι επίπεδα αγριότητας είχε φτάσει ο Ιούδας στα Ιεροσόλυμα …Μόλις φυσικά διαπίστωσαν ότι ήταν μάνα και γιός , χώρισαν και δεν σύναψαν σχέσεις …

Σε αυτήν την κατάσταση τον βρήκε ο Χριστός μας , τον κάλεσε ως μαθητή Του και τον έκανε μάλιστα και ταμία της συνοδείας . Το περιγράφει ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος …Και το γλωσσόκομον εβάσταζεν …Τι σημαίνει εβάσταζεν ; Στο κομπόδεμα; Στο κορβανά ; Όχι αυτό είναι κοινό ταμείο …Εβάσταζεν στις τσέπες του ..Του έδιναν χρήματα …Απ τα 100 έβαζε τα 70 στην τσέπη του . Γνώριζε φυσικά ο Χριστός μας . Ουδέποτε τον ήλεγξε ! Ούτε μια φορά …Μόνο μια …Ιούδα φιλήματι παραδίδεις τον υιό του ανθρώπου ;

Στο τέλος αυτοκτόνησε …Ένας γέροντας είχε πληροφορηθεί , έλεγε ο παππούλης ο Παίσιος περί Ιούδα …Το που βρίσκεται …

Θαυμάστε την άβυσσο της Αγάπης του Χριστού μας για αυτόν . Καθώς ανέβαινε στο Όρος των ελαιών , λέει στον λογισμό του ο Ιούδας : Αφού ο Ιησούς θα σταυρωθεί , θα πάει στον Άδη η ψυχή του …Θα αυτοκτονήσω και εγώ , θα κατέβει η ψυχή μου στον Άδη , θα του βάλω μετάνοια και θα με συγχωρέσει …Κρεμάστηκε λοιπόν την ίδια ώρα που ο Χριστός μας μαρτυρεί …ξημερώνοντας Μεγάλη Παρασκευή…Ο Χριστός μας βλέπει τον Ιούδα ως Θεός και διατάζει το δέντρο να γείρει το κλωνάρι . Και ενώ το κλωνάρι έγειρε , τα άκρα των ποδιών του Ιούδα ακουμπούσαν στη γη και δεν μπορούσε έτσι να τελειωθεί , να απαγχονιστεί …Ξημέρωσε Μεγάλη Παρασκευή . Ο Χριστός μας παραμένει 6 ώρες επί του Σταυρού , 33 ώρες στον Άδη ….Αναστήθηκε ο Χριστός μας και ακόμα ο Ιούδας βασανιζόταν …Ζωντανός τόσες ώρες ….Γιατί ; Εδώ είναι το μυστικό ! Μήπως και μετανοήσει …Μήπως και πει : Θεέ μου ! ήμαρτον! Αυτό είναι μέγα θαύμα! Θα κοβόταν το σχοινί και ο Ιούδας θα γινόταν καλά.

Αναστήθηκε ο Χριστός μας και εφόσον ο Ιούδας δεν μετανόησε , έδωσε ο Θεός το τέλος …Τότε σαν σούστα που είχε γίνει το δέντρο , τινάχτηκε απότομα προς τα πάνω και τον πέταξε προς την άλλη μεριά . Έπεσε με την κοιλιά προς τα κάτω σε μια μυτερή πέτρα και μπήκε αυτή μέσα στα σπλάχνα του . Το θέαμα ήταν αποκρουστικό….

Ο Ιούδας μεταμελήθηκε , δεν μετανόησε . Ποια είναι η διαφορά ; Η μεταμέλεια του Ιούδα βγαίνει από την άκρη των χειλιών : Ήμαρτον παραδούς αίμα αθώου …Δεν βγαίνει από μέσα του . Ενώ στον Πέτρο , μόνο η προδοσία βγήκε από τα χείλη του . Μέσα του αναγνώριζε τον Χριστό μας . Ήταν προδότης του στόματος , όχι της καρδιάς . Αυτός μετανόησε και πλήρωσε τον κανόνα του . Είπατε τοις μαθηταίς αυτού και τω Πέτρω …Ακόμα ο Πέτρος δεν είναι μαθητής του Κυρίου …Αργότερα έγινε η αποκατάσταση , με το: Πέτρο φιλείς με …Ο Πέτρος έκανε πιο μεγάλο αμάρτημα , έστω και λεκτικό . Τρεις φορές πρόδωσε τον Χριστό μας ο οποίος και του το είχε πει στον Μυστικό Δείπνο .

Μα εκείνος μετανόησε , ενώ ο Ιούδας ποτέ …

νώντας σκοπετέας

Απόσπασμα από εκπομπή του Εν τω φωτί Σου οψόμεθα φως με τίτλο : Το τραγικότερο πρόσωπο της Ιστορίας ,

με το απομαγνητοφωνημένο μέρος ομιλίας του Γέροντος Εφραίμ Δικαίου της Σκήτης Αγίου Ανδρέα και Αγίου Αντωνίου στις Καρυές του Αγίου Όρους .

Εἰσαγωγικὰ στὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα

Καθηγητὴς Παντελὴς Πᾶσχος

Περάσαμε πιὰ τὸ πέλαγος τῆς νηστείας τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Καὶ τώρα στεκόμαστε μπροστὰ στὴ θύρα τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, ὁποῦ ὀνομάζεται Μεγάλη ὄχι γιατί εἶναι μεγαλύτερη, ἢ ἔχει περισσότερες μέρες, ἀλλὰ «ἐπειδὴ μεγάλα ἡμῖν γέγονεν ἐν αὐτῇ παρὰ τοῦ Δεσπότου κατορθώματα. Καὶ γὰρ ἐν αὐτῇ τῇ ἑβδομάδι τῇ Μεγάλῃ, ὅπως λέγει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος, ἡ χρονία τοῦ διαβόλου κατελύθη τυραννίς· ὁ θάνατος ἐσβέσθη· ὁ ἰσχυρὸς ἐδέθη· τὰ σκεύη αὐτοῦ διηρπάγη· ἁμαρτία ἀνηρέθη· ἡ κατάρα κατελύθη· ὁ Παράδεισος ἀνεώχθη· ὁ Οὐρανὸς βάσιμος γέγονεν· ἄνθρωποι ἀγγέλοις ἀνεμίγησαν· τὸ μεσότοιχον τοῦ φραγμοῦ ἤρθη· τὸ θριγγίον περιηρέθη· ὁ τῆς εἰρήνης Θεὸς εἰρηνοποίησε τὰ ἄνω καὶ τὰ ἐπὶ τῆς γῆς· διὰ τοῦτο Μεγάλη καλεῖται Ἑβδομάς».

Ὄντως φοβερὰ αὐτῆς τῆς ἑβδομάδος τὰ Μυστήρια! Ὅλη ἡ ποίηση τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ὅλη ἡ δόξα τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἑβδομάδα πηγάζουν. Ἀπ᾿ τὸν καιρὸ πού, μαθητούδια ἀκόμη, παίρναμε ἀπ᾿ τὸ ζεστὸ χέρι τῆς μάνας μας τὴ σύνοψη καὶ τὸ κερί, ποὺ καθὼς ἦταν ἁγνὸ μοσκοβολοῦσε σὰν λιβάνι ὅταν ἔκαιγε, καὶ πηγαίναμε στὶς ἀκολουθίες τοῦ Νυμφίου, ἢ στὶς Μεγάλες Ὧρες τῶν Παθῶν, τῆς Μεγ. Πέμπτης καὶ τῆς Μεγ. Παρασκευῆς, ὅπου κλαίγαμε ἀπὸ καρδιᾶς μπρὸς στὸν Ἐσταυρωμένο, καθὼς ἀποθέταμε μὲ τρέμοντα δάχτυλα τὰ παρθενικὰ ἀγριολούλουδα, ποὺ μὲ μίαν ὁλόζεστη λαχτάρα τρέχαμε νὰ μάσουμε στοὺς κήπους καὶ στὰ χωράφια· ἀπ᾿ τὰ μικρά μας ἐκεῖνα χρόνια, ποὺ προσμέναμε νά ῾ρθει ἡ ἑβδομάδα τῶν Παθῶν, γιὰ νὰ δεχτοῦμε ὕστερα καὶ τὴν Ἀνάσταση, μέχρι τὰ γηρατειά μας τὰ βαθιά, αὐτὴ ἡ Ἑβδομάδα εἶναι ποὺ μᾶς κρατάει συντροφιὰ μὲ τὸν πόνο της, μὲ τὰ δάκρυά της, μὲ τὴ λύπη της, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴ χαρὰ καὶ τὴν εὐφροσύνη τῆς Ἀναστάσεως, ποὺ ἀκολουθεῖ.

Κι αὐτὴ εἶναι ἡ μεγαλύτερη φιλοσοφία τῆς ζωῆς, ποὺ ἡ ἁγία Ἐκκλησία μας τὴν δίνει μὲ τὸν πιὸ ὡραῖο, ἁπλὸ καὶ κατανυκτικὸ τρόπο στὴ Μεγάλη Ἑβδομάδα. Καὶ εἶναι ἀλήθεια, ὅτι αὐτὴ ἡ φιλοσοφία, ποὺ δὲν εἶναι ἄλλη ἀπὸ τὴν ὑψηλὴ θεολογία τοῦ Σταυροῦ, δὲν θὰ μπορέσει ποτὲ κανεὶς νὰ τὴν ἀφομοιώσει καὶ νὰ τὴν κατανοήσει ἔξω ἀπὸ τὸν ἐκκλησιαστικὸ περίβολο, ἔξω ἀπὸ τὴ λειτουργικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας.

Ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, ὁ Σταυρὸς ἢ ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα γίνεται λογοτεχνία, γίνεται θέατρο ἢ κινηματογράφος, γίνεται στοχαστικὴ διάλεξη ἢ δημοσιογραφικὸ ἄρθρο, γίνεται εὐκαιρία γιὰ νὰ δοκιμάσει κανεὶς τὶς ἱκανότητές του μ᾿ ἕναν τρόπο – ὁποιοδήποτε – ἐπάνω σ᾿ ἕνα σοβαρὸ θέμα. Καὶ μόνο μέσα ἀπὸ τὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες καὶ τὴ λειτουργικὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας, μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νὰ φτάσει στὴν κορφὴ τῆς πνευματικῆς φιλοσοφίας καὶ στὴ δόξα τῆς Ἀναστάσεως, ἀνεβαίνοντας τὸν ἀνηφορικὸ δρόμο τοῦ Γολγοθᾶ καὶ περνώντας πνευματικὰ μέσα ἀπὸ τὴν ἀγωνία τῆς Σταυρώσεως.

Ὁ ὀρθόδοξος χριστιανός, ὅλη τὴν Ἑβδομάδα ἔχει ἕνα μεγάλο δρόμο νὰ ὁδοιπορήσει. Μεγάλο, ὄχι μὲ τὶς ἐξωτερικές, ἀλλὰ μὲ τὶς ἐσωτερικὲς διαστάσεις. Ἕνα δρόμο, ποὺ περπάτησε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Ναί, κι ἂς μὴ φανεῖ σὲ κανέναν αὐτὸ τὸ πράγμα παράδοξο. Ἂν δὲν «συμπορευθῶμεν αὐτῷ καὶ συσταυρωθῶμεν», δὲν θὰ μπορέσουμε οὔτε τὴ Μεγαλοβδομάδα νὰ νιώσουμε, οὔτε καὶ στὴν Ἀνάσταση νὰ φτάσουμε μαζί του. Σ᾿ αὐτὸ τὸ δρόμο, ποὺ βρίσκεται πάντα κάτω ἀπ᾿ τὴ σκιὰ τοῦ Σταυροῦ, καὶ ἀντικρύζει στὸ βάθος τὸ φωτεινὸ λόφο τῆς Ἀναστάσεως, οἱ ἅγιοι Πατέρες ἔβαλαν μερικὰ σημάδια σὰν ὁρόσημα, ποὺ μᾶς βοηθοῦν κι αὐτὰ μ᾿ ἕναν εἰδικὸ τὸ καθένα τρόπο, γιὰ νὰ πετύχουμε τὸ σκοπό μας.

Τὴ Μεγάλη Δευτέρα, μετὰ τὸ Κοντάκιο καὶ τὸν Οἶκο τῆς ἡμέρας, θ᾿ ἀκούσουμε μαζὶ μὲ τὸ σύντομο συναξάρι, αὐτὸ τὸ ὑπόμνημα: «τῇ Ἁγίᾳ καὶ Μεγάλῃ Δευτέρᾳ, μνείαν ποιούμεθα τοῦ μακαρίου Ἰωσὴφ τοῦ παγκάλου καὶ τῆς ὑπὸ τοῦ Κυρίου καταρασθείσης συκῆς». Δοξάζεται καὶ τιμᾶται ὁ πάγκαλος Ἰωσήφ, γιατί «τῆς Αἰγυπτίας τότε ταῖς ἡδοναῖς μὴ δουλεύσας», ἐσκλαβώθηκε μὲν κατὰ τὸ σῶμα, ἀλλὰ κατὰ τὴν ψυχὴ ἔμεινε ἀδούλωτος, ὁ ἀοίδιμος καὶ σώφρων, καὶ ἔτσι ἀξιώθηκε νὰ γίνει κυρίαρχος ὅλης τῆς Αἰγύπτου. «Ὁ Θεὸς γὰρ παρέχει τοῖς δούλοις αὐτοῦ στέφος ἄφθαρτον». Ἡ κατάρα ἔπειτα τῆς ἄκαρπης συκιᾶς, μᾶς λέει ν᾿ ἀποφεύγουμε τὸ πάθος καὶ νὰ κάνουμε ἔργα καὶ καρποὺς πνευματικούς, γιὰ νὰ μὴ μᾶς εὕρῃ ὁ Χριστὸς μὲ φύλλα μοναχὰ σὰν ἔρθει, καὶ μᾶς δείξει τὴ φωτιά, σὰν μοίρα ἀναπόφυγη τῶν ἀκάρπων μας δέντρων.

Τὴ Μεγάλη Τρίτη θ᾿ ἀκούσουμε: «τῆς τῶν δέκα παρθένων παραβολῆς μνείαν ποιούμεθα», δηλ. τῶν πέντε φρονίμων καὶ τῶν πέντε μωρῶν παρθένων, μὲ τὶς διδακτικὲς λαμπάδες τους. Μᾶς συμβουλεύει κ᾿ ἐδῶ μὲ ὕμνους ἐξαίσιους ἡ Ἐκκλησία μας, «νὰ σπουδάσωμεν νὰ ἀνάψωμεν τὰς νοητὰς λαμπάδας τῶν ψυχῶν μας, ὡς αἱ φρόνιμοι ἐκεῖναι παρθένοι. Διατί; Ἵνα μὲ τὸ λαμπρὸν φῶς τῶν λαμπάδων μας καὶ μὲ ὕμνους πνευματικούς, συναπαντήσωμεν τὸν ἀθάνατον νυμφίον τῶν ψυχῶν, δηλαδὴ τὸν Δεσπότην μας Ἰησοῦν Χριστόν, ὅστις θὰ ἔλθει ἐν τῇ συντελείᾳ τοῦ κόσμου, διὰ νὰ ἐμβάσει τὰς δρονίμους ψυχὰς μέσα εἰς τὸν οὐράνιον νυμφώνα τῆς ἀϊδίου τρυφῆς τεσ καὶ βασιλείας».

Τὴ Μεγάλη Τετάρτη: «τῆς ἀλειψάσης τὸν Κύριον μύρῳ πόρνης γυναικὸς μνείαν ποιεῖσθαι οἱ θειότατοι Πατέρες ἐθέσπισαν, ὅτι πρὸ τοῦ σωτηρίου Πάθους μικρὸν τοῦτο γέγονεν». Ποιὸς δὲν δακρύζει, ὅταν σκεφθεῖ ὅτι, ἐνῶ ὅλοι ἁμαρτάνουμε (καὶ πολλὲς φορὲς βαρύτερα ἀπὸ τὴν πόρνη) ὡστόσο δὲν ἀκολουθοῦμε τὸ παράδειγμά της, γιὰ νὰ σβήσουμε μὲ δάκρυα μετανοίας τὸ χειρόγραφο, ποὺ εἶναι φορτωμένο μὲ τὸ πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν μας.

Τὴ Μεγάλη Πέμπτη «ἑορτάζομεν τὸν Ἱερὸν Νιπτῆρα, τὸν Μυστικὸν Δεῖπνον, τὴν ὑπερφυᾶ προσευχὴν καὶ τὴν Προδοσίαν». Ἡ κυριαρχοῦσα μορφὴ – αἰώνιο σύμβολο σκότους συνειδήσεως καὶ παράδειγμα πρὸς ἀποφυγὴν – εἶναι ἡ προδοτικὴ ὄψη τοῦ Ἰούδα.

Τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ «τὰ Ἅγια καὶ Σωτήρια καὶ Φρικτὰ Πάθη τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἐπιτελοῦμεν».

Καὶ τὸ Μέγα Σάββατον «τὴν Θεόσωμον Ταφὴν καὶ τὴν εἰς ᾍδου κάθοδον τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἑορτάζομεν».

Εἴπαμε, ὅτι πίσω ἀπὸ τὰ μαρτύριο καὶ τὸ Πάθος τῆς Σταυρώσεως, ὁ ὀρθόδοξος χριστιανὸς βλέπει πάντοτε τὸ γλυκὸ φῶς τῆς Ἀναστάσεως. Εἶναι αὐτὸ ποὺ τὸν ἐμποδίζει νὰ ἰδεῖ τὰ Πάθη μέσα σ᾿ ἕνα ζοφερὸ καὶ καταλυτικὸ σκοτάδι. Ὁ ὀρθόδοξος – καὶ ὁ Ἕλληνας ἰδιαίτερα, ποὺ πέρασε τόσα καὶ τόσα πάθη μέσα στὴ μακραίωνη πορεία τῆς ἱστορίας του – εἶναι ντυμένος μὲ τὸ ζεστὸ ἔνδυμα τῆς χαρμολύπης. Πάσχει καὶ ὑποφέρει, ἀλλὰ ὄχι μὲ ἀσυγκράτητο σαρκικὸ πόνο. Ἡ πνευματικὴ φιλοσοφία τοῦ Σταυροῦ, αὐτὲς τὶς ἡμέρες εἰδικώτερα, πρέπει νὰ εἶναι ὁ ἐπιούσιος ἄρτος μας, ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς μας. Ἰδοὺ πῶς βλέπουν μερικοὶ ἀπὸ τοὺς ἁγίους Πατέρας τὸ Σταυρὸ καὶ τὸ μυστήριο τῆς Σταυρώσεως.

Ὁ ἀκάνθινος στέφανος φανέρωσε ὅτι ὁ Κύριος ἐξάλειψε τὴν κατάρα ποὺ ἔλαβε ἡ γῆ, νὰ βλαστάνει ἀγκάθια καὶ τριβόλια καὶ ὅτι ὁ Χριστὸς ἀφάνισε τὶς μέριμνες καὶ τὶς ὀδύνες τῆς παρούσης ζωῆς.

«Ἐξεδύθη τὰ ἱμάτια καὶ ἐνεδύθη τὴν πορφύραν, διὰ νὰ ἐκδύσει τοὺς δερματίνους χιτώνας τῆς νεκρώσεως, ὁποῦ ἐφόρεσεν ὁ Ἀδὰμ μετὰ τὴν παράβασιν. Κάλαμον ἔλαβεν ὁ Κύριος εἰς τὴν δεξιάν, ὡς σκῆπτρον, διὰ νὰ θανατώσει τὸν ἀρχαῖον ὄφιν καὶ δράκοντα· ἔλαβε κάλαμον, διὰ νὰ σβήσει τὸ χειρόγραφον τῶν ἁμαρτιῶν μας. Ἔλαβε τὸν κάλαμον διὰ νὰ ὑπογράψει βασιλικῶς, μὲ τὸ κόκκινον αἷμα του, τὸ γράμμα τῆς συγχωρήσεως τῶν ἁμαρτιῶν μας, καθότι καὶ οἱ βασιλεῖς μὲ κόκκινον κιννάβαρι ὑπογράφουσιν».

»Εἰς τὸ ξύλον ἐσταυρώθη, διὰ τὸ ξύλον τῆς γνώσεως. Ἔλαβε τὴν γεῦσιν τῆς χολῆς καὶ τοῦ ὄξους, διὰ τὴν γλυκείαν γεῦσιν τοῦ καρποῦ τοῦ ἀπηγορευμένου. Ἔλαβε τὰ καρφία διὰ νὰ καρφώσει τὴν ἁμαρτίαν. Ἅπλωσε τὰς χείρας εἰς τὸν Σταυρόν, διὰ νὰ ἰατρεύσει τὸ ἅπλωμα τῶν χειρῶν τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὔας, ὁποῦ ἐποίησαν εἰς τὸ ἀπηγορευμένον ξύλον, καὶ διὰ νὰ ἑνώσει τὰ μακρὰν διεστῶτα, ἀγγέλους καὶ ἀνθρώπους, οὐράνια καὶ ἐπίγεια. Ἔλαβε τὸν θάνατον, διὰ νὰ θανατώσει τὸν θάνατον. Ἐτάφη, διὰ νὰ μὴ στρεφώμεθα πλέον ἡμεῖς εἰς τὴν γῆν, ὡς τὸ πρότερον...».

»Ἐσκοτίσθησαν οἱ φωστῆρες, διὰ νὰ φανερώσουν ὅτι πενθοῦσι τὸν Σταυρωθέντα. Αἱ πέτραι ἐσχίσθησαν, διότι ἔπασχεν ἡ πέτρα τῆς ζωῆς. Εἰς τὸ ὕψος τοῦ Σταυροῦ ἀνέβη, διὰ τὸ πτῶμα ὁποῦ ἔπαθεν ὁ Ἀδάμ. Καὶ τελευταῖον ἀνέστη, διὰ τὴν ἰδικήν μας ἀνάστασιν!».

Ὤ! Εὐτυχισμένοι καὶ τρισμακάριοι, ὅσοι μπορέσουν ν᾿ ἀφήσουν τὶς βιοτικές τους μέριμνες αὐτὲς τὶς μέρες, κι ἀρχίσουν ἀπὸ τώρα, ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὥρα κιόλας, τὴν εὐλογημένη πορεία δίπλα στὸν πορευόμενο πρὸς τὸ Πάθος Χριστό! «Δεῦτε οὖν καὶ ἡμεῖς, συμπορευθῶμεν αὐτῷ καὶ συσταυρωθῶμεν, καὶ νεκρωθῶμεν δι᾿ αὐτόν, ταῖς τοῦ βίου ἡδοναῖς», «ἵνα μὴ μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ».

ΙΔΟΥ Ο ΝΥΜΦΙΟΣ ΕΡΧΕΤΑΙ...

Η εκκλησία μας μέσα στην φρικτή εβδομάδα των Παθών, παραδόξως χρησιμοποιεί μια άκρως «ερωτική» γλώσσα για να τονίσει την σχέση του θεού με τον άνθρωπο. Ετσι τον Χριστό τον ονομάζει «Νυμφίο», δηλαδή «γαμπρό» και «εραστή» των ψυχών μας. Είναι ο Νυμφίος Χριστός που ερωτεύεται τοσο πολύ τον άνθρωπο που για αυτή του την αγάπη οδηγείται εις το «εκούσιον πάθος» και τον θάνατο. Το ίδιο περιμένει από τον κάθε άνθρωπο για να γίνει ο Χριστός Νυμφίος της ψυχής του και αυτό σημαίνει την αντιπροσφορά της ψυχής του προς Εκείνον. Αυτή η προσφορά του Θεού και η αντιπροσφορά του ανθρώπου περνά μέσα από το μαρτύριο της Μεγάλης Εβδομάδας των Παθών του καθενός μας για να καταλήξει στην ενότητα του Θείου με το ανθρώπινο.

ΙΔΟΥ Ο ΝΥΜΦΙΟΣ ΕΡΧΕΤΑΙ...

Ιδού ο Νυμφίος Χριστός θα έλθη έξαφνα τα μεσάνυχτα. Ευτυχής θα είναι ο άνθρωπος τον οποίον θα εύρη ο Κύριος να αγρυπνή και να είνε έτοιμος, ανάξιος όμως είναι εκείνος που θα τον εύρη να είνε αμελής και απροετοίμαστος. Πρόσεχε λοιπόν ψυχή μου, μη (νικηθής κατά κράτος και) καταληφθής από τον πνευματικόν ύπνον (δηλαδη από την αμέλεια) και παραδοθής εις τον θάνατον (της αμαρτίας) και καταδικασθής τοιουτοτρόπως να μείνης έξω από την Βασιλεία των ουρανών. Αλλά φρόντισε να συνέλθης και φώναξε δυνατά:

Άγιος, Άγιος, Άγιος είσαι Συ ο Θεός ελέησέ μας με το να μας φυλαττής υπό την προστασίαν και καθοδήγησιν των ασωμάτων αγίων Αγγέλων.

ΤΟΝ ΝΥΜΦΏΝΑ ΣΟΥ ΒΛΕΠΩ...

Την αίθουσαν των γάμων Σου, Σωτήρ μου, την βλέπω εστολισμένην και έτοιμη να δεχθή τους καλεσμένους, αλλά εγώ (αλλοίμονον!) δεν έχω κατάλληλον ενδυμασίαν διά να εισέλθω εις αυτήν. Κύριε, Σύ που χορηγείς το φως (το λαμπρότατον και καθαρώτατον αυτό στοιχείον), κάμε λαμπράν και φωτεινήν την στολήν της ψυχής μου (καθαρίζων αυτήν απο τας κηλίδας της αμαρτίας) και σώσε με.

Το Πάθος του Χριστού και ο θρήνος της Θεοτόκου στη βυζαντινή παράδοση

5:46 PM Αναρτήθηκε από Nikos Vythoulkas
Ετικέτες το πάθος του Χριστού και ο θρήνος της θεοτόκου στη βυζαντινή παράδοση

Το Πάθος του Χριστού και ο θρήνος της Θεοτόκου
στη βυζαντινή παράδοση

ΦΩΤΙΟΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

Λέκτορας Τμ. Θεολογίας Α.Π.Θ.

Το Πάθος του Χριστού

Το Πάθος και η Ανάσταση του Κυρίου αποτελούν το κέντρο της σωτηριολογικής διδασκαλίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Στη βυζαντινή εκκλησιαστική παράδοση, το απολυτρωτικό Πάθος του Χριστού υπογραμμίζει την άπειρη αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο και προσδιορίζει το μέγεθος της οφειλόμενης αγάπης του ανθρώπου προς το Δημιουργό του. Πρόκειται γι’ αυτήν την ίδια τη σταύρωση και νέκρωση του σαρκικού φρονήματος του ανθρώπου, προκειμένου να ενωθεί με την πηγή της ζωής.

Ο Χριστός, ως τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, με τη σταυρική Του θυσία δεν αποκάλυψε μόνο την αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο, αλλά φανέρωσε την πίστη, την υπακοή και την αγάπη του ανθρώπου Ιησού προς το Θεό Πατέρα. Ο Λόγος σαρκώθηκε, για να μπορέσει ως άνθρωπος να πάθει, να πεθάνει, αλλά και να νεκρώσει τα πάθη της σάρκας. Μέσα σ’ αυτήν την προοπτική, η σωτηριο- λογία της ανατολικής Εκκλησίας αποκτά έναν έντονο ασκητικό χαρακτήρα, ο οποίος παρουσιάζεται ήδη στους εκκλησιαστικούς συγγραφείς των πρώτων αιώνων, όπως για παράδειγμα στο Μελίτωνα Σάρδεων και τον Ωριγένη. Ειδικότερα, τα πασχάλια κείμενα του Μελίτωνα Σάρδεων άσκησαν σημαντική επίδραση στην υμνολογία των Παθών, όπου υμνείται η σωτηριολογική προοπτική του Πάθους του Θεανθρώπου. Έτσι, ο θεανθρώπινος χαρακτήρας της σταυρικής θυσίας του Κυρίου όχι μόνο νοηματοδοτεί, αλλά και συνδέει τη σωτηριολογία με την ανθρωπολογική και εκκλησιολογική διδασκαλία.

Μέχρι και τον τέταρτο αιώνα, οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς και Πατέρες επιμένουν στα κείμενά τους να τονίζουν την πραγματικότητα του Πάθους και του θανάτου του Κυρίου5. Ο απολογητικός χαρακτήρας των κειμένων τους υπογραμμίζει τη βεβαιωμένη πίστη της Εκκλησίας για το Θεάνθρωπο, κατοχυρώνει το σωτήριο Πάθος Του και αποστομώνει τους αιρετικούς Γνωστικούς, Δοκήτες, Υιοθετιστές και Αρειανούς, που αμφισβητούσαν την αλήθεια του Σταυρού και την πραγματικότητα του θανάτου του Κυρίου. Έτσι, ο Σταυρός γίνεται το θεμέλιο της Εκκλησίας, η ελπίδα των Χριστιανών κι όλων των απελπισμένων, η δύναμη των αδυνάτων, το σύμβολο της νίκης κατά των δαιμόνων, ο ιατρός των αρ- ρώστων και η ασφάλεια της οικουμένης.
Ο ζωοποιός Σταυρός αποκτά ένα βαθύ ασκητικό συμβολισμό και γίνεται όχι μόνο το μέσο για την ανύψωση του ανθρώπου και την αποκατάσταση των σχέσεών του με το Θεό, αλλά και το ουσιαστικό στοιχείο της μίμησης του Κυρίου8. Μέσα απ’ αυτήν την οπτική, στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, το μαρτύριο θεωρήθηκε ως ο πλέον αυθεντικός τρόπος μίμησης του Πάθους του Κυρίου. Στα μεταγενέστερα χρόνια, η βυζαντινή ασκητική γραμματεία θα συνδέσει τον ασκητικό βίο με το Πάθος κι έτσι, η ζωή του μοναχού, θα αποκτήσει τη σταυρική της διάσταση και θα αποτελέσει αυθεντικό στοιχείο μίμησης του Πάθους του Κυρίου.

Οι μοναχοί, αποδεχόμενοι τη σωτήρια κλήση, αφήνουν την πολυκύμαντη θάλασσα των παθών και ακολουθούν το Σωτήρα Χριστό. Τον ακολουθούν στην ατίμωση και την οδύνη του Σταυρού, σταυρώνοντας τη σάρκα με τα πάθη και τις επιθυμίες της. Συνοδεύουν στον τάφο τον Κύριο, θάβοντας τις γήινες επιδιώξεις του παλαιού ανθρώπου και νεκρώνοντας το προσωπικό τους θέλημα στην υπακοή, σ’ εκείνη δηλαδή τη θεληματική δουλεία, που οδηγεί στην αληθινή ελευθε- ρία. Μετέχουν στην Ανάσταση, ανασταίνοντας μέσα τους την εκπεσμένη θεία εικόνα και, μέσω της πνευματικής τελείωσης, ενδύονται τη δόξα του αρχέγονου κάλλους. Η αυτοπροαίρετη αγάπη του μοναχού προς το Νυμφίο των ψυχών, μιμητική της αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο, είναι το θεμέλιο της μοναχικής ζωής. Θυσία, μέσα από το θυσιαστήριο της καρδιάς, είναι η προσευχή του μοναχού, όπου θυσιάζεται το θέλημα, συντρίβεται το εγώ, καταπνίγονται τα πάθη, φονεύονται οι κακίες.

Οι Πατέρες και οι εκκλησιαστικοί συγγραφείς του Βυζαντίου, στις Ομιλίες ή στα ερμηνευτικά τους συγγράμματα ή και στους Ύμνους τους, όταν αναφέρονται στη σταυρική θυσία του Κυρίου, τονίζουν με έμφαση την ελεύθερη και εκούσια πορεία του Ιησού προς το Πάθος, το οποίο ερμηνεύεται δοξολογικά και σωτηριο- λογικά. Οι πειρασμοί, η αγωνία του Κυρίου, το πάθος και ο θάνατος, μολονότι παρουσιάζονται ως φυσικά στοιχεία της ανθρώπινης ύπαρξης, δεν κυριαρχούν καταθλιπτικά, αλλά εντάσσονται δοξολογικά στο χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης.

Η θυσία του Χριστού ήταν πράξη ελεύθερη της αγάπης του Θεού για τη σωτηρία του αμαρτωλού κόσμου. Ήταν πράξη αυτοπροαίρετη, η οποία δεν υπαγορευόταν από καμία ανάγκη και κανέναν εξαναγκασμό Ο Λόγος θέλησε ο Ίδιος να γίνει άνθρωπος και να θυσιαστεί για τον άνθρωπο, αφού και ο άνθρωπος με τη θέλησή του υποδουλώθηκε στο ζυγό της αμαρτίας. Ο Κύριος, μολονότι προ- γνώριζε αυτά που θα συνέβαιναν κατά το Πάθος Του, προσήλθε σ’ αυτό, για να διδάξει στον κόσμο ότι εκούσια έπαθε, με μοναδικό σκοπό την απελευθέρωση του ανθρώπου από τη δουλεία του σατανά. Αποκλειστικό κίνητρο αυτής της πράξης Του ήταν η αγάπη προς τον άνθρωπο, αφού πάνω στο Σταυρό δε στάθηκε ως κριτής της οικουμένης, αλλά ως λυτρωτής των παλαιών μας οφειλών. Ο Χριστός θυσιάστηκε, για να έχει ο κόσμος ζωή και να επανέρθει στο αρχαίον κάλλος. Ο Θεός Πατέρας, που υπεραγαπά τον Υιό Του αλλά και τον άνθρωπο, δέχτηκε αυτήν την αγνή και ελεύθερη θυσία, συγχωρώντας τον αμαρτωλό και αποστατημένο κόσμο.

Αν θα σχολίαζε κανείς τις δύο θεολογικές τάσεις, που αναδύονται μέσα από την ανατολική θεολογική παράδοση σχετικά με τον αποδέκτη του λύτρου, θα διαπίστωνε πως είτε στη μία τάση - όπου το λύτρο θεωρείται ως θυσία και ως αποδέκτης εκλαμβάνεται ο Θεός Πατέρας ή δεν αναφέρεται καθόλου αποδέκτης, γιατί η απολύτρωση νοείται ως αποδέσμευση από την αμαρτία και επανασύνδε- ση του ανθρώπου με το Θεό - είτε στην άλλη τάση- όπου αποδέκτης του λύτρου θεωρείται ο διάβολος, επειδή το κακό προσωποποιείται στην ύπαρξη αυτού – οι Πατέρες της Ανατολής είδαν στο προσφερόμενο λύτρο την αγάπη του Θεού για τον άνθρωπο και μέσα από το Πάθος του Θεανθρώπου την ανατολή της Ανάστασης και της θέωσης του ανθρώπινου προσώπου. Απ’ αυτήν τη φιλάνθρωπη σχέση, τη γεμάτη από το άπειρο έλεος του Θεού, δεν απορρέει καμία νομική θεώρηση του απολυτρωτικού έργου του Θεανθρώπου.

Ο θάνατος, ως εχθρός του παλαιού Αδάμ, νικιέται από το νέο Αδάμ. Πάνω στο Σταυρό, ο Χριστός δεν πέθανε τον εχθρό θάνατο, το θάνατο της αμαρτίας και της υποταγής στο κράτος του διαβόλου, αλλά πέθανε το φίλο και μακάριο θάνατο, αφού μ’ αυτόν θανατώθηκε η αμαρτία. Με το θάνατό Του ο Χριστός κατάργησε τον εχθρό θάνατο. Το θάνατο, που ήρθε εξαιτίας της πτώσης του ανθρώπου και ο οποίος καταλύθηκε από την Ανάσταση. Ο θάνατος καταργείται μ’ αυτόν τον ίδιο το θάνατο και ο διάβολος νικιέται με το ίδιο του το όπλο. Έτσι, τα Πάθη του

Σωτήρα αναδεικνύουν την αγάπη του Θεού για το δημιούργημά Του και γίνονται χαρμόσυνο μήνυμα για την Εκκλησία, αφού καταδεικνύουν το μέγεθος και τη δύναμη της παρεχόμενης χάρης του Θεού. Αυτής της χάρης, που έκανε τον άν- θρωπο όχι μόνο μέτοχο του ένδοξου και σωτήριου θανάτου του Κυρίου, αλλά και μέτοχο της ανάστασής Του. Η Ανάσταση του Χριστού είναι η Ανάσταση του Χριστιανού. Ανήκει σε ολόκληρη την ανθρωπότητα και διατηρεί τον πιστό στη ζωή ως προσώπου εν Χριστώ. Η Ανάσταση είναι η μετοχή του ανθρώπου στην αιώνια και ακατάλυτη ζωή. Η Εκκλησία βιώνει το ήθος της Ανάστασης ως νέο ήθος, ως ήθος αληθινής αγάπης και αληθινής ελευθερίας.

Η βυζαντινή υμνογραφία ύμνησε την ιστόρηση του Πάθους, του θανάτου, της ταφής, της καθόδου στον Άδη και της Ανάστασης του Σωτήρα.

Η ιστορική πραγματικότητα και η δογματική αλήθεια έγινε το καθημερινό τραγούδι της Εκκλησίας, που υμνεί το θείο Πάθος, αγάλλεται για τη νίκη του Σταυρού και δοξολογεί το Θεό για την εκδήλωση της άπειρης φιλανθρωπίας Του προς τον άνθρωπο. Στην υμνολογία της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας σκιαγραφούνται με απαράμιλλη ψυχολογική βαθύτητα όλα τα ιστορικά πρόσωπα που έλαβαν μέρος στο θείο δράμα, ενώ παράλληλα δένεται με μοναδικό τρόπο ο συμβολισμός των σωτήριων γεγονότων με τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας. Η δογματική αλήθεια της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου για την αδιαχώριστη ένωση των δύο φύσεων του Χριστού ψάλλεται με σύντομο, απλό και κατανοητό τρόπο, γεγονός που υπογραμμίζει πως η θεολογία της Εκκλησίας είναι για τα μέλη της βιωματική εμπειρία.

Στα Τροπάρια του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου ψάλλεται για το Χριστό:

Ἀνῃρέθης, ἀλλ’ οὐ διῃρέθης, Λόγε, ἧς μετέσχες σαρκός·
εἰ γάρ καί λέλυταί σου ὁ ναός ἐν τῷ καιρῷ τοῦ πάθους,
ἀλλά καί οὕτω μία ἦν ὑπόστασις τῆς Θεότητος καί τῆς σαρκός σου·
ἐν ἀμφοτέροις γάρ εἷς ὑπάρχεις Υἱός, Λόγος τοῦ Θεοῦ, Θεός καί ἄνθρωπος.

Βροτοκτόνον, ἀλλ’ οὐ θεοκτόνον ἔφυ τό πταῖσμα τοῦ Ἀδάμ·
εἰ γάρ καί πέπονθέ σου τῆς σαρκός ἡ χοϊκή οὐσία, ἀλλ’ ἡ Θεότης ἀπαθής διέμεινε·
τό φθαρτόν δέ σου πρός ἀφθαρσίαν μετεστοιχειώσας

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση σε Φιλικά Ιστολόγια με αναφορά προέλευσης πηγης:

ΠΑΤΕΡΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Εικόνες και ποιήματα για τα Θεία Πάθη

Τα Θεία Πάθη και η Ανάσταση του Κυρίου έχουν εμπνεύσει καλλιτέχνες σε ολόκληρο τον κόσμο. Η βυζαντινή εικονογραφία, η γοτθική τέχνη, η Αναγέννηση, η εποχή του Μπαρόκ, αλλά και η σύγχρονη εποχή έχουν δώσει πλήθος από έργα εμπνευσμένα από τα Θεία Πάθη. Πολλοί είναι και οι ποιητές που έγραψαν στίχους με θέμα τα Πάθη του Κυρίου. Επίσης η λαϊκή μας παράδοση, με αξεπέραστο αίσθημα μέτρου, έχει δημιουργήσει υπέροχα δημοτικά τραγούδια για το θρήνο της Παναγίας.
Εικόνες των Παθών Τα Θεία Πάθη στη βυζαντινή εικονογραφία

Ο Νιπτήρ, Θεοφάνης ο Κρης,15ος-16ος αι.

Τα Θεία Πάθη στα θαυμάσια ψηφιδωτά της Μονής Δαφνίου

Τα Θεια Πάθη στο έργο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, Ελ Γκρέκο

Η προσευχή στο όρος των Ελαιών,1590-1595
Εσπόλιο,1577-1579

Ο Χριστός αίρει τον σταυρό του μαρτυρίου, 1594-1604

Η Σταύρωση

Η Αποκαθήλωση, 1587-1597

Η Ανάσταση,1600-1605

Παρακάτω μπορείτε να δείτε έργα του Τζιότο από το Παρεκκλήσιο της Αρένας, με σκηνές από την Ανάσταση του Λαζάρου, την Βαϊοφόρο και τα Θεία Πάθη.

Δυο ποιήματα για τις ημέρες που έρχονται

Η ημέρα της Λαμπρής ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ
«Καθαρότατον ήλιο επρομηνούσε της αυγής το δροσάτο ύστερο αστέρι, σύγνεφο, καταχνιά, δεν απερνούσε τ' ουρανού σε κανένα από τα μέρη, και από εκεί κινημένο αργοφυσούσε τόσο γλυκό στο πρόσωπο τ' αέρι, που λες και λέει μες της καρδιάς τα φύλλα «γλυκιά η ζωή κι ο θάνατος μαυρίλα».
Χριστός ανέστη! Νέοι, γέροι και κόρες όλοι, μικροί, μεγάλοι ετοιμασθήτε, μέσα στις εκκλησιές τες δαφνοφόρες με το φως της χαράς συμμαζωχθήτε, ανοίξατε αγκαλιές ειρηνοφόρες ομπροστά στους Αγίους, και φιληθείτε! φιληθείτε γλυκά χείλη με χείλη, πέστε Χριστός ανέστη, εχθροί και φίλοι.
Δάφνες εις κάθε πλάκα έχουν οι τάφοι, και βρέφη ωραία στην αγκαλιά οι μανάδες, γλυκόφωνα, κοιτώντας ταις ζωγραφι- σμένες εικόνες, ψάλλουνε οι ψαλτάδες, λάμπει το ασήμι, λάμπει το χρυσάφι από το φως που χύνουνε οι λαμπάδες, κάθε πρόσωπο λάμπει απ' τ' αγιοκέρι, οπού κρατούνε οι Χριστιανοί στο χέρι».

Άσμα μικρό ΝΙΚΟΣ ΚΑΡΟΥΖΟΣ
«Χάθηκε αυτός ο οδοιπόρος. Είχε συνάξει λίγα φύλλα ένα κλαδί γεμάτο φως είχε πονέσει. Και τώρα χάθηκε... Αγγίζοντας αληθινά πουλιά στο έρεβος αγγίζει νέους ουρανούς η προσευχή του μάχη. Εαρ μικρό έαρ βαθύ έαρ συντετριμμένο».

Αναρτήθηκε από poppy Δεν υπάρχουν σχόλια:

Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Μπάτζιος, Γ.

Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Τα πάθη του Πάθους

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 18/04/2009 08:03

Ιερώνυμος Μπος: «Ο Χριστός μεταφέρει τον Σταυρό» (λεπτομέρεια)

emailεκτύπωση

Εχει πολύ ενδιαφέρον και γλωσσικό και φιλοσοφικό- θεολογικό το πώς η λέξη με την οποία η χριστιανική σκέψη και έκφραση αναφέρθηκε στον σταυρικό θάνατο του Ιησού Χριστού, η λέξη πάθος, συνδέθηκε με διάφορες προεκτάσεις με τα πάθη του ίδιου του ανθρώπου. Μια ετυμολογική προσέγγιση της λέξης, όπως φαίνεται στην υμνογραφία, είναι αποκαλυπτική ως προς αυτό.

Κατ΄ αρχήν, ας αναφερθεί γενικά ότι από την αρχαιότητα η λέξηπάθος (από το θέμα παθ- του αορίστου β΄έπαθ-ον ), που αρχικά με τρόπο σημασιολογικά ουδέτερο αναφέρθηκε σε ό,τι παθαίνει κανείς (θετικό ή αρνητικό), εξειδικεύτηκε σταδιακά στη δήλωση της κακοπάθειας, της συμφοράς, ενός δυσάρεστου γεγονότος που βιώνει κανείς (όπως σε μια ιστορία, όπου ο Ηρόδοτος αναφερόμενος στον θάνατο της θυγατέρας του Μυκερίνου λέει «μετά δε της θυγατρός τοπάθος»). Ταυτόχρονα όμως, επειδή οι αρνητικές ροπές και έξεις που συνέχουν την ψυχή του ανθρώπου την κάνουν κατά κάποιον τρόπο άρρωστη, την κάνουν δηλαδή ναπάσχει, η λέξη πάθοςχρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει και αυτές (πβ. στον Δημόκριτο «σοφίη ψυχήν παθώναφαιρείται»).

Η λέξηπάθοςεξειδικεύτηκε στη δήλωση του σταυρικού θανάτου του Χριστού κυρίως εξαιτίας των πολλών σημείων της Καινής Διαθήκης, ειδικά των Ευαγγελίων, όπου ο αόριστος βΔτουπάσχω( έπαθον ) χρησιμοποιείται αναφορικά με το πάθος του Χριστού (σχεδόν αποκλειστικά μάλιστα με το απαρέμφατοπαθείν ). Ετσι, ο Ιησούς «ήρξατο διδάσκειν αυτούς ότι δει τον υιόν του ανθρώπου πολλά παθείν».
Στον Μυστικό Δείπνο ο Χριστός είπε στους μαθητές Του «Επιθυμία επεθύμησα τούτο το πάσχα φαγείν μεθ΄ υμών προ του με παθείν».

Μετά την Ανάσταση ρώτησε τον Λουκά και τον Κλεόπα «ουχί ταύτα έδει παθείν τον Χριστόν και εισελθείν εις την δόξαν αυτού;».
Και στις Πράξεις των Αποστόλων λέγεται ότι ο Χριστός «παρέστησεν εαυτόν ζώντα μετά το παθείν». Αρχικά μάλιστα το αντίστοιχο ουσιαστικό που χρησιμοποιήθηκε (από τον Απόστολο Παύλο) ήταν τοπάθημα:

ο Χριστός υπέστη «το πάθημα του θανάτου», γιατί έπρεπε να ολοκληρώσει την αποστολή Του στη Γη «διά παθημάτων » και γι΄ αυτό οφείλουν οι Χριστιανοί να κοινωνούν «τοις τουΧριστούπαθήμασιν ».

Εκτοτε στη χριστιανική γραμματεία και κυρίως στην υμνολογία η ρίζαπαθ- με όλα τα παράγωγα ρήματα και ουσιαστικά χρησιμοποιείται για να δείξει δύο διαφορετικά είδη «παθήσεως», που όμως τελικά συνδέονται οργανικά μεταξύ τους. Αφενός την κατάσταση του ανθρώπου που έχει περιπέσει στα πάθη του, αφετέρου την πάθηση του Χριστού χάρη στην οποία Εκείνος μας σώζει από τα πάθη. Αλλά και ένα τρίτο, που συνδέει κάπως αυτά τα δύο: τηνπροσπάθεια και ενίοτεκακο-πάθειατου ανθρώπου που αγωνίζεται να σωθεί, γινόμενος έτσι κοινωνός των παθημάτων του Χριστού. Με μια συνοπτική διατύπωση, τοπάθοςτουαπαθούς σώζει από ταπάθητον εμπαθήάνθρωπο, αν ο τελευταίος συγκακοπαθήσειμε τον Χριστό. Μια ματιά στην υμνογραφία είναι ενδεικτική ως προς αυτό.

Η ψυχή μας είναι ντυμένη «τηςεμπαθείαςδυσειδή χιτώνα », γι΄ αυτό ζητούμε από τον Χριστό να μας σώσει «εξαίρωνδουλοπαθείας» (λυτρώνοντάς μας από τη δουλεία στα πάθη). Επίσης, ζητούμε από την Παναγία να κοιμίσει «κινήσειςεμπαθείς της διανοίας». Αλλά τη μέλλουσα κρίση «τις ενέγκηγηγενών (=ποιος άνθρωπος μπορεί να υποστεί),ωνπεριπαθής ;». Μόνο οι άγιοι ήταν αυτοί που «εξέκλιναν άπασαν την της σαρκόςευπάθειαν » (ξέφυγαν από όλη την ροπή της σάρκας προς τα πάθη) και «απηρνήσαντο πάσαν ηδυπάθειαν».

Αλλά, από όλη αυτή την εμπαθήκατάσταση μας σώζει το πάθος του Χριστού. Με τον σταυρικό του θάνατοέπαθεν εκουσίως υπέρ ημών», αφού πρώτα χάρη στη Θεοτόκο «οΠλάστης ημών,ομοιοπαθές ημίν περιέθου σώμα ». Επειδή ο Χριστός είναι «φύσει Θεός τε καισυμπαθής » και «κριτής ευσυμπάθητος», γι΄ αυτό Του ζητάει ο υμνωδός: «εξαιτείν τολμώντι συμπάθησον». Η Παναγία πλάι στον σταυρό θρηνεί τον Χριστό λέγοντας «Οίμοι!πώς πάσχεις πάντων,Χριστέ υπάρχων ηαπάθεια» και πάλι σε άλλο σημείο«πώς πάσχεις ο τη φύσει απαθής,γλυκύτατε Υιέ;». Γιατί ο Χριστός είναι μεν «παθητός»στη σάρκα, αφού έλαβε«παθητήνσάρκα εμψυχωμένην » (σάρκα που μπορεί να πάθει, ντυμένη με ψυχή), αλλά «ηθεότηςαπαθήςδιέμεινε ». Αλλά χάρη στο πάθος αυτό του απαθούς εμείς «έχομεν τηναπάθειαν, ρυσθέντες της φθοράς».

Τέλος, και ο άνθρωπος πάσχει κατά έναν τρόπο προσπαθώντας να νικήσει τον κακό εαυτό του και να ακολουθήσει τον Χριστό (ο ίδιος είχε πει για όποιον θέλει να τον ακολουθήσει: «αράτω τον Σταυρόν αυτού») και ο υμνωδός μας προτρέπει στον πρώτο κιόλας Νυμφίο:

«συμπορευθώμεν αυτώκαισυσταυρωθώμεν ». Αυτό έκαναν οι άγιοι, που έζησαν «εν εγκρατείαπολλή,εν αγρυπνίαεκτενεί, εν προσευχήκαικακοπαθεία ». Και ο Παύλος προτρέπει τον μαθητή του Τιμόθεο «Συ ουνκακοπάθησον, ως καλός στρατιώτης Ιησού Χριστού».

Το πάθος λοιπόν, έννοια πολυεπίπεδη και λέξη πολύσημη, είναι ταυτόχρονα για τον άνθρωπο μέσο καταστροφής και σωτηρίας, ή καλύτερα, το ένα πάθος θεραπεύει το άλλο πάθος, πράγμα που συγκεφαλαιώνεται με τον πιο εναργή τρόπο στο «θανάτωθάνατον πατήσας».

Καλό Πάσχα!

Ο κ. Γ. Μπάτζιος είναι γλωσσολόγος.

ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΗ ΛΑΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

<><><><>

<><><><> Ανδρέας Δρόσος

Τα Πάθη του Χριστού στη λαϊκή ποίηση

Η λαϊκή ποίηση, καθώς ξέρουμε συμπεριέλαβε στο μεγάλο κύκλο της καθετί, που της κινούσε άμεσα ή έμμεσα την προσοχή και το ενδιαφέρον, δηλαδή τη χαρά, τη λύπη, τον ξενητεμό, την πατρίδα, τη Μάνα κ.λπ. Μ' ένα λόγο, αυτή, απασχολήθηκε ανοιχτά με κάθε αξιοπρόσεχτη εκδήλωση της ζωής. Γι' αυτό θάταν όχι μόνο άδικο κι' ανίερο, αλλά και σοβαρό μειονέχτημά της, αν δεν πρόσεχε και δεν τραγούδαγε τόσο λυπητερά τα πάθη του Χριστού μας.

Απ' τα δημοτικά τραγούδια ή μάλλον τα μοιρολόγια γύρω απ' τα πάθη του Κυρίου, το πιο μεγάλο κι' αξιόλογο ειν' αυτό, που θα δούμε παρακάτω και το οποίο είναι διαδωμένο σ' όλα τα μέρη της Ελλάδος με μεγάλες ή μικρές παραλλαγές.

Μα ποιός ήταν ο πραγματικός ποιητής του ή αν ήταν πολλοί και πάνω-κάτω σε ποια εποχή ποιήθηκε, ολ' αυτά, παραμένουν βουτηγμένα στο σκοτάδι της αβεβαιότητας. Πάντως, νομίζουμε, πως είναι προϊόν ευαίσθητης γυναικείας, μάλλον, ψυχής του παλιότερου καιρού. Και τουτο είναι φυσικό. Η γυναίκα, με τη θρησκοληψία και την ευπάθεια, που τη διακρίνουν, θάνοιωσε αληθινά μες τα τρίσβαθα της ψυχής της μεγάλο πόνο και φρίκη για την αχαριστία του κόσμου, που τον έσπρωξε στη Σταύρωση του Θεανθρώπου. ΄Ετσι μπόρεσε κι' έδωσε μια τέτοια λυρικότητα, δραματικότητα και πάθος σ' αυτό το πνευματικό δημιούργημά της.

Σε πολλά χωριά της Ηλείας κάθε Μεγάλη Παρασκευή τα γυναικόπαιδα κάθονται σταυροχεριασμένα ολόγυρα στον «Εσταυρωμένον» και με πληγωμένη την καρδιά τους απ' τη θλίψη λένε το παρακάτω μοιρολόγι, σκορπώντας ολόγυρά τους μια καταιγίδα πίκρας κι' εσωτερικής συντριβής. Κι' ο σπαραχτικός αντίλαλός του κάνει και την πιο σκληρή καρδιά να ραγίσει και, γιομάτη δέος, να μπει βαθειά στο μεγάλο νόημα των Παθών του Θεανθρώπου!

Καθώς είναι γραμμένο πιο κάτω, έτσι είναι γνωστό, στην Ήλιδα κι' έχει, ίσως, τους περσότερους στίχους από κάθε άλλη περιφέρεια:

Σήμερα μαύρος Ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα,

σήμερα όλοι θλίβουνται και τα βουνά λυπούνται,

σήμερα έβαλαν βουλή οι άνομοι Οβραίοι,

οι άνομοι και τα σκυλιά κι' οι τρισκαταραμένοι

για να σταυρώσουν το Χριστό, τον Αφέντη Βασιλέα.

Ο Κύριος ηθέλησε να μπει σε περιβόλι

να λάβει δείπνον μυστικόν για να τον λάβουν όλοι.

Κι' η Παναγιά η Δέσποινα καθόταν μοναχή της,

τας προσευχάς της έκανε για το μονογενή της.

Φωνή τους ήρθ' εξ Ουρανού απ' Αρχαγγέλου στόμα:

-Φτάνουν κυρά μου οι προσευχές, φτάνουν κι' οι μετάνοιες,

το γυιό σου τον επιάσανε και στο φονιά τον πάνε

και στου Πιλάτου την αυλή εκεί τον τον τυραγνάνε.

-Χαλκιά-χαλκιά, φτιάσε καρφιά, φτιάσε τρία περόνια.

Και κείνος ο παράνομος βαρεί και φτάχνει πέντε.

-Συ Φαραέ, που τά 'φτιασες πρέπει να μας διδάξεις.

-Βάλε τα δυο στα χέρια του και τ' άλλα δυο στα πόδια,

το πέμπτο το φαρμακερό βάλε το στην καρδιά του,

να στάξει αίμα και νερό να λιγωθεί η καρδιά του.

Κι' η Παναγιά σαν τάκουσε έπεσε και λιγώθη,

σταμνί νερό της ρίξανε, τρία κανάτια μόσχο

για να της ερθ' ο λογισμός, για να της έρθει ο νους της.

Κι' όταν της ηρθ' ο λογισμός, κι' όταν της ηρθ' ο νους της,

ζητά μαχαίρι να σφαγεί, ζητά φωτιά να πέσει,

ζητά γκρεμό να γκρεμιστεί για το μονογενή της.

-Μην σφάζεσαι, Μανούλα μου, δεν σφάζονται οι μανάδες

Μην καίγεσαι, Μανούλα μου, δεν καίγονται οι μανάδες.

Λάβε, κυρά μ' υπομονή, λάβε, κύρά μ' ανέση.

-Και πώς να λάβω υπομονή και πώς να λάβω ανέση,

που έχω γυιο μονογενή και κείνον Σταυρωμένον.

Κι' η Μάρθα κι' η Μαγδαληνή και του Λαζάρου η μάνα

και του Ιακώβου η αδερφή, κι' οι τέσσερες αντάμα,

επήραν το στρατί-στρατί, στρατί το μονοπάτι

και το στρατί τους έβγαλε μες του ληστή την πόρτα.

-Άνοιξε πόρτα του ληστή και πόρτα του Πιλάτου.

Κι' η πόρτα από το φόβο της ανοίγει μοναχή της.

Τηράει δεξιά, τηράει ζερβά, κανέναν δεν γνωρίζει,

τηράει δεξιώτερα βλέπει τον Αϊγιάννη,

Αγιέ μου Γιάννη Πρόδρομε και βαπτιστή του γυιου μου,

μην είδες τον υγιόκα μου και τον διδάσκαλόν σου;

-Δεν έχω στόμα να σου πω, γλώσσα να σου μιλήσω,

δεν έχω χεροπάλαμα για να σου τόνε δείξω.

Βλέπεις Εκείνον το γυμνό, τον παραπονεμένο,

οπού φορεί πουκάμισο στο αίμα βουτηγμένο,

οπού φορεί στην κεφαλή αγκάθινο στεφάνι;

Αυτός είναι ο γυιόκας σου και με ο δάσκαλός μου!

Κι' η Παναγιά πλησίασε γλυκά τον αγκαλιάζει.

-Δε μου μιλάς παιδάκι μου, δε μου μιλάς παιδί μου;

-Τι να σου πω, Μανούλα μου, που διάφορο δεν έχεις·

μόνο το μέγα-Σάββατο κατά το μεσονύχτι,

που θα λαλήσει ο πετεινός και σημάνουν οι καμπάνες,

τότε και συ, Μανούλα μου, θάχεις χαρά μεγάλη!

Σημαίνει ο Θεός, σημαίνει η γη, σημαίνουν τα Ουράνια,

σημαίνει κι' η Άγια Σοφία με τις πολλές καμπάνες.

Όποιος τ' ακούει σώζεται κι' όποιος το λέει αγιάζει,

κι' όποιος το καλοφουγκραστεί Παράδεισο θα λάβει,

Παράδεισο και λίβανο απ' τον Άγιο Τάφο.

ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ


	Μερικά λόγια για την καλύτερη χριστιανική ταινία όλων των εποχών!!

Πολλές συζητήσεις έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα για την ταινία του Μελ Γκίμπσον "Τα Πάθη του Χριστού". Μεγάλες οι αντιδράσεις από τη μια, θετικά σχόλια και αρκετή συγκίνηση από τις πρώτες προβολές της κιόλας. Περιμέναμε κι εμείς εδώ στην Ελλάδα να δούμε με τα δικά μας μάτια αυτή την ταινία που είχε ξεσηκώσει τέτοια θύελλα αντιδράσεων από Εβραίους και Καθολικούς, αλλά και πάρα πολλά θετικά σχόλια από μεγάλους κήρυκες και ποιμένες των ΗΠΑ.

Όταν είδαμε την ταινία, δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε! Δεν είχαμε όρεξη να σχολιάσουμε και σίγουρα δεν νιώσαμε ότι είχαμε πάει για ψυχαγωγία. Μετά που θα δεις την ταινία, κυριαρχεί μία παράξενη σιωπή μέσα σου, μία ησυχία ελέγχου, καθώς περνούν μέσα από το μυαλό σου όλες αυτές οι σκηνές, όπου Εκείνος στάθηκε για σένα, Τον κτυπούσαν και Εκείνος σιωπηλά κοίταζε προς το μέρος μας! Όσο το αντιλαμβάνεσαι, τόσο λιγότερα έχεις να πεις και δεν αργούν να κυλήσουν δάκρυα ευγνωμοσύνης για το Σωτήρα.

ΥΠΟΘΕΣΗ

Είναι η ακριβής εξιστόρηση των τελευταίων δώδεκα ωρών από τη ζωή του Χριστού μέσα από τα τέσσερα Ευαγγέλια. Δεν υπάρχουν μεγάλες βιβλικές παρεκκλίσεις, εκτός από μερικές περιπτώσεις, που όμως δεν μειώνουν τη συνολική εικόνα, ούτε είναι ικανές αυτές οι ανακρίβειες να "θαμπώσουν" το μέγεθος της υπακοής του Χριστού.

Ο σκηνοθέτης προσπάθησε να δώσει τη σημασία των παθών του Ιησού μέσα από την ταινία. Έχει τη δύναμη να σου πει, ότι Εκείνος πήρε τη θέση σου αντί για σένα. Αντί να πέσει η οργή και η τιμωρία πάνω σου, ξέσπασε στον Υιό του Θεού. Αντί να χαθείς μέσα στην καταδίκη και το σκοτάδι της αμαρτίας σου, Εκείνος παρέδωσε τον Εαυτό Του οικειοθελώς, κινούμενος από την αγάπη του Πνεύματος και δέχτηκε όλη την κατάρα σου πάνω στο σώμα και την ψυχή Του.

Σε όλη τη διάρκεια της ταινίας η μητέρα του Ιησού βρίσκεται πάντα κοντά στον Κύριο. Αυτό δείχνει τις καθολικές επιρροές του Γκίμπσον, που όμως με κανένα τρόπο δεν αλλοιώνουν και δεν επηρεάζουν τη γραφική εικόνα της θυσίας του Χριστού.

Προς το τέλος της ταινίας την ώρα της σταύρωσης ο σκηνοθέτης κάνει σύντομες αναδρομές στο χρόνο και μας πηγαίνει στις μέρες που περνούσε με τους μαθητές του. Μας φέρνει στο τελευταίο δείπνο και μας δείχνει τη σχέση του άρτου και του οίνου με τα πάθη και τη θυσία Του.

Το κύριο μήνυμα της ταινίας είναι το παρακάτω εδάφιο του Ησαΐα :

"...διά των πληγών Αυτού ημείς ιάθημεν"

Ησαίας νγ'/53 : 5

Η ταινία είναι βίαιη και περιέχει εξαιρετικά οδυνηρές και βάρβαρες σκηνές. Η πιο δύσκολη στιγμή για μένα ήταν να δω την αλύπητη και άγρια μαστίγωση του Ιησού με τη φραγγέλιο των Ρωμαίων. Καθόμουν και σκεφτόμουν: "Κύριε, δεν θα τελειώσει αυτό;" Και δεν τελείωνε! Πολλοί θα κοιτάξουν αλλού μη μπορώντας να αντικρίσουν το άφθονο αίμα και τον πόνο που είχε η σκηνή εκείνη. Όμως τόλμησε να κοιτάξεις!!! Αυτά τα χτυπήματα ελευθέρωσαν εσένα. Εκείνο το αίμα καθάρισε, αγίασε και έσωσε εσένα. Οι πληγές Του είναι οι πληγές σου! Οι κραυγές και η αγωνία Του είχαν σκοπό εσένα!

Η ταινία είναι βίαιη και σκληρή επειδή η κόλαση είναι ακόμα πιο απάνθρωπη. Είναι πολύ καλύτερα να βλέπεις Εκείνον να σου προσφέρει το σταυρωμένο και μαστιγωμένο σώμα Του, παρά να ζεις μέσα σε μια βολική και χωρίς προβληματισμό άγνοια, η οποία όχι μόνο δεν ωφελεί καθόλου, αλλά οδηγεί στη μεγαλύτερη βία. Είναι σοφό να παρατηρείς πόση βία βγαίνει από την αμαρτία σου!! Η βία που βλέπεις εδώ δεν ειναι εξωγήινη ή φανταστική αλλά ο καρπός της ζωής σου!! Παράγεις αυτό που τώρα δεν αντέχεις να βλέπεις! Δεν υπάρχει τίποτα πιο βίαιο, παρά μια ψυχή που καταλήγει στην κόλαση. Είναι η μοναδική μορφή βίας αποτυπωμένη στις σκηνές αυτες όπου πίσω της κρύβεται αιώνια αγάπη! Μάλλον πρέπει να έρθουμε σε επάφή με τέτοιες εικόνες προκειμένου να πλησιάσουμε την αγάπη του Θεού. Η βαρβαρότητα και η κτηνωδία τύλιξαν τον Ιησού για να μην πεθάνεις εσύ! Το Ευαγγέλιο δεν έχει μία αιθέρια απεικόνιση και αίσθηση, αλλά βρίσκεται μέσα στο καθαρό και πολύτιμο αίμα του Ιησού, εκεί που πρέπει να βρεθείς κι εσύ.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι περισσότερο βάρος δίδεται στη σωματική ταλαιπωρία του Χριστού, κάτι που ήταν πολύ υποδεέστερο από την ψυχική ταλαιπωρία πάνω στο σταυρό αλλά και στον κήπο της Γεσθημανή. Η πιο οδυνηρή στιγμή ήταν την ώρα που δέχτηκε την αμαρτία του κόσμου πάνω του και έκραξε στον Πατέρα "Πατέρα, Πατέρα, γιατί με εγκατέλειψες;" Βέβαια, είναι δύσκολο να αποτυπωθεί σε ταινία ή σε χαρτί το βάρος της ψυχικής οδύνης που ο Χριστός έζησε τη συγκεκριμένη εκείνη ώρα πάνω στο σταυρό. Αυτό μόνο το Πνεύμα το Άγιο μπορεί να μας το αποκαλύψει και να καταλάβουμε το σκοτάδι που τύλιξε την ψυχή Του για να ζήσουμε εμείς σήμερα στο φως Του.

Ο Μελ Γκίμπσον είναι καθολικός και ανήκει σε μια παραδοσιακή καθολική παράταξη προ Βατικανού. Παρόλο που κρατά σταθερές αποστάσεις από τους Προτεστάντες, αντιτίθεται στην επικρατούσα τάση του Καθολικισμού. Ο ίδιος σε συνεντεύξεις του έχει δηλώσει ότι τα τελευταία 12 χρόνια ο Θεός τον οδηγάει σε μια καλύτερη κατανόηση της θυσίας του Ιησού. Μελετούσε και διάβαζε για το γεγονός αυτό και προσπαθούσε να έρθει κοντύτερα στο βάθος αυτής της αλήθειας. Τελικά, ήρθε η στιγμή να εκφράσει εκείνο που μέσα του ο Θεός του έδινε. Παρόλη την αντίδραση που ξεσηκώθηκε από διάφορους κύκλους εβραϊκούς και καθολικούς, πάντα αναφέρεται στα κίνητρα που τον οδήγησαν να γυρίσει αυτή την ταινία.

Σε μια προβολή της ταινίας στο Σικάγο μπροστά σε 5000 ποιμένες διαφόρων δογμάτων ο Γκίμπσον είπε: "Ίσως οι κριτικοί επιτεθούν στην ταινία." Και συνεχίζει: "Εγώ όμως έχω κάνει την καριέρα μου και την έχω βαρεθεί. Δημιούργησα μία κοσμική ουτοπία για τον εαυτό μου στο Χόλιγουντ, η οποία είναι κενή. Υπάρχουν σπουδαιότερα πράγματα. Ο ανθρώπινος πολιτισμός άλλαξε για πάντα από το Χριστό. Είτε είσαι πιστός, είτε όχι, ο θάνατός Του έχει επιρροή πάνω σου."

Μάνος Παπαδάκης

Ο ΘΕΟΣ ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ ΣΤΑ ΓΥΡΙΣΜΑΤΑ

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο Θεός φάνηκε να εργάζεται με απίστευτο τρόπο μέσα από θαυματουργικές καταστάσεις πάνω στην ομάδα. "Υπάρχει μια εξαιρετική δύναμη μεσ' το σενάριο." σημειώνει ο Γκίμπσον. Συνέβησαν πολλά ασυνήθιστα πράγματα μεσ' την ομάδα, καλά πράγματα όπως ότι άνθρωποι θεραπεύθηκαν από αρρώστιες, αποκαταστάθηκε η όραση και η ακοή σε δυο ανθρώπους. Άλλο ένα άτομο χτυπήθηκε από κεραυνό ενώ τραβούσαμε τη σκηνή της σταύρωσης. Απλά σηκώθηκε πάνω και περπάτησε. Υπήρχε ακόμα ένα εξάχρονο κοριτσάκι (κόρη ενός ανθρώπου από το συνεργείο), που είχε επιληψία από τότε που γεννήθηκε και είχε μέχρι 50 επιληπτικές κρίσεις τη μέρα. Δεν τις έχει πια, πάνω από ένα μήνα τώρα." Θαυμάζει πως αυτή η ταινία επηρέασε ή άγγιξε το μεγαλύτερο μέρος των ηθοποιών και του συνεργείου με ένα ένα βαθύ και προσωπικό τρόπο. "Και πράγματι σου δίνουν μεγάλη ελπίδα. Είναι σαν, ω! εννοώ ότι δεν παίζουμε μ' αυτό. Συμβαίνει πραγματικά."

Ο Τζιμ Καβίζελ λέει ότι η εκτέλεσή του ήταν εμπνευσμένη. "Αληθινά, ποτέ δεν είχα την ικανότητα να ανταποκριθώ σ' αυτό." Ταπεινά συνεχίζει: "Η απάντησή μου είναι ότι πάντα μ' ενδιαφέρει ν' αφήνω το Θεό να εργάζεται μέσα από μένα για να παίξω αυτό το ρόλο. Πιστεύω ότι το Άγιο Πνεύμα με οδηγούσε στη σωστή κατεύθυνση ώστε να βγω από τη δική μου φυσική σάρκα και να επιτρέψω να παίξει το χαρακτήρα του Ιησού με τον τρόπο που ο Θεός το θέλει. Αυτό είναι το μόνο που μπορώ να κάνω."

Είναι τα Αραμαϊκά τρομερά δύσκολο να τα μάθεις; "Βέβαια είναι. Ζήτησα όμως από το Θεό να με βοηθήσει και μπόρεσα να τα μάθω σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, πολύ γρηγορότερα απ' ότι συνήθως μπορώ να μαθαίνω πράγματα."

Ο Καβίζελ, ο οποίος είναι πιστός Καθολικός παίρνει το ρόλο του στα σοβαρά. Συχνά προσεύχεται και λέει εδάφια από τη Γραφή ενώ παίζει το ρόλο.

Μάλιστα κατά τη διάρκεια των 15 ημερών των γυρισμάτων πάνω στο σταυρό, ο Καβίζελ μαστιγώθηκε και δέθηκε με αλυσίδες και σκοινιά. "Αρέσει στο Μελ να βάζει βία στις ταινίες του. Το γεγονός όμως είναι ότι αντιπροσωπεύουν την αλήθεια. Αυτό που θέλει ο Μελ μόνο είναι να το κάνει να φαίνεται αληθινό ως προς το κείμενο. Ποτέ στην ιστορία δεν έχει παρουσιαστεί μια ταινία για τον Κύριό μας όπως αυτή. Πιστέψτε με σ' αυτό που σας λέω. Όταν οι άνθρωποι φτάσουν στη στιγμή της σταύρωσης, πιστεύω ότι θα υπάρξουν πολλοί που δεν θα το αντέξουν και θα βγουν έξω. Το εγγυώμαι. Και πιστεύω ότι θα υπάρξουν πολλοί που θα μείνουν και η αλήθεια θα τους ελκύσει."

"Η ελπίδα μου είναι αυτή η ταινία να έχει ένα τρομερό μήνυμα πίστης, αγάπης, συγχώρησης και ένα μήνυμα του καταπληκτικού θάρρους και της θυσίας. Η ελπίδα μου είναι να επηρεάσει τους ανθρώπους σε πολύ βαθύ επίπεδο και να τους αλλάξει κάπως και αυτό το μήνυμα είναι ένα αρκετά καλό μήνυμα για να το προωθήσουμε τώρα. Υπάρχει πολύ αναστάτωση στον κόσμο σήμερα. Νομίζω ότι όταν ο κόσμος δοκιμάζεται μ' αυτό τον τρόπο, συνήθως οι άνθρωποι αρχίζουν να επιστρέφουν σε κάτι υψηλότερο για να γεμίσει το κενό στην ψυχή τους, ιδιαίτερα αν η γη κράζει με πόνο από όλα τα βάσανα και το φόβο που έχουν επιφέρει ο πόλεμος και το μίσος. Για μένα, δεν νομίζω ότι υπάρχει καλύτερο μήνυμα που μπορείς να βγάλεις προς τα εκεί έξω, απ' αυτό που είναι μέσα σ' αυτή την ταινία."

Αυτό το μήνυμα είναι πραγματικά η καρδιά και η λαχτάρα του Μελ Γκίμπσον.