Ιγνάτιος ο Θεοφόρος

• το βίο και το μαρτύριο του Ιγνατίου του Θεοφόρου
• τα σημαντικότερα σημεία της διδασκαλίας του
• την προσωπικότητά του, που αποτελεί υπόδειγμα εκκλησιαστικού ηγέτη.

Σ' αυτή τη διδακτική ενότητα θα ασχοληθούμε με τον Ιγνάτιο Αντιοχείας, έναν σημαντικό Αποστολικό Πατέρα με μεγάλη φήμη και επιρροή στην ιστορία της Εκκλησίας. Την ονομασία Αποστολικοί Πατέρες έχουν λάβει, οι εκκλησιαστικές προσωπικότητες του 1ου και 2ου μ.Χ. αιώνα, που διατήρησαν και συνέχισαν την αποστολική παράδοση, δηλαδή το φρόνημα, τη διδασκαλία και τον τρόπο ζωής των Αποστόλων. Μερικοί, μάλιστα, από τους Αποστολικούς Πατέρες είχαν γνωρίσει και συναναστραφεί τους Αποστόλους.

Άγ. Ιγνάτιος, Όσιος Λουκάς Βοιωτίας.

α. Ιγνάτιος Αντιοχείας: η ζωή ενός Αποστολικού Πατέρα

Ο άγιος Ιγνάτιος διετέλεσε επίσκοπος στην Αντιόχεια της Συρίας (70-107 μ.Χ.). Μεγάλωσε σε περιβάλλον με παιδεία ελληνική και είχε γνωρίσει τους Αποστόλους. Στην Αντιόχεια ήρθε σε επαφή με τα θρησκευτικά και φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής του. Ο άγιος Ιγνάτιος ήταν ένας καλλιεργημένος επίσκοπος με παιδεία, συγγραφικό ταλέντο και κλίση προς τον ποιητικό λόγο. Αναδείχτηκε σε επίσκοπο οικουμενικού κύρους, που εκφράζει τη συνείδηση της Εκκλησίας του 2ου μ.Χ. αιώνα και συγκεκριμένα την πίστη, το βίωμα και τον τρόπο ζωής των χριστιανών των πρώτων χρόνων μετά τους Αποστόλους. Σύντομα η πνευματική του ακτινοβολία ξεπέρασε κατά πολύ τα όρια της Αντιοχείας και κάλυψε ολόκληρη την περιοχή της Συρίας.

Βρισκόμαστε στα πρώτα 100 χρόνια μετά το Χριστό και ήδη έχουν αρχίσει οι διωγμοί των χριστιανών. Το αυταρχικό ρωμαϊκό κράτος θανατώνει τους χριστιανούς που αρνούνται να λατρέψουν τον αυτοκράτορα ως θεό. Στο διωγμό του αυτοκράτορα Τραϊανού ο Ιγνάτιος συλλαμβάνεται και καταδικάζεται να θανατωθεί στο Κολοσσαίο της

Σας παραινώ ό,τι κάνετε να γίνεται με ομόνοια Θεού, να σέβεστε ο ένας τον άλλο και κανένας να μη βλέπει τον πλησίον του σαρκικά, αλλά να αγαπάτε ο ένας τον άλλο στο πνεύμα του Χριστού. Τίποτα να μην υπάρχει ανάμεσά σας που να σας διαιρεί (Μαγν. VI, 14-22).

Να είστε ένα σώμα με αδιαίρετη καρδιά (Φιλ. VI, 28).

Ρώμης.Οδηγείται δέσμιος μαζί με άλλους χριστιανούς στη Ρώμη. Στη μαρτυρική του πορεία από την Αντιόχεια προς τη Ρώμη, ένα μακρύ δρόμο από την Ασία στην καρδιά της Ευρώπης, διέρχεται από πολλές πόλεις. Στην πορεία προς τη θυσία γράφει επιστολές προς τους χριστιανούς αυτών των πόλεων, νουθετώντας τους σε θέματα πίστης. Καταλήγει το 107 μ.Χ. στο Κολοσσαίο, όπου γίνεται βορά των άγριων θηρίων. Τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Αντιόχεια και εναποτέθηκαν σε κοιμητήριο κοντά στο προάστιο της Δάφνης. Τη μνήμη του αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου τιμά η Ορθόδοξη Εκκλησία στις 20 Δεκεμβρίου και η Ρωμαιοκαθολική την 1η Φεβρουαρίου.

β. Επιστολές του Ιγνατίου: ένας «οικουμενικός» επίσκοπος πρότυπο Ολόκληρο το συγγραφικό έργο του αγίου Ιγνατίου αποτελείται από επτά επιστολές, που γράφτηκαν κατά το ταξίδι προς το μαρτύριό του στη Ρώμη: από τη Σμύρνη έγραψε προς τις Eκκλησίες της Εφέσου, της Μαγνησίας, των Τράλλεων και της Ρώμης, από την Τρωάδα προς τις Εκκλησίες της Σμύρνης, της Φιλαδέλφειας και προς τον επίσκοπο Σμύρνης Πολύκαρπο, μια άλλη μεγάλη εκκλησιαστική προσωπικότητα. Στο έργο του είναι ανάγλυφος ένας δραματικός και λυρικός τόνος, που δηλώνει Πρέπει να μη λεγόμαστε μόνον αλλά και να είμαστε χριστιανοί (Μαγν. IV, 1). τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετωπίζει η χριστιανική Εκκλησία του 2ου αιώνα μ.Χ. εξαιτίας των διωγμών και των πρώτων αιρέσεων. Στις επιστολές του ο άγιος Ιγνάτιος προσκαλεί τους χριστιανούς να μιμούνται το Θεό και να «ολοκληρώσουν την πνευματική συγγένεια μ' Αυτόν» (Εφεσ. Ι, 10). Οι χριστιανοί είναι παιδιά του Θεού και Τέλεια πίστη κι αγάπη στον Ιησού Χριστό…Αρχή είναι η πίστη και τέλος η αγάπη… Κανείς δεν αμαρτάνει, όταν στηρίζεται στην πίστη˙ κανείς δε μισεί, όταν είναι γεμάτος αγάπη. Το δέντρο είναι φανερό από τους καρπούς του. Όσοι λένε ότι πιστεύουν, θα το αποδείξουν από τα έργα τους… Είναι καλύτερο να σιωπά κανείς και να έχει πίστη, παρά να μιλά διαρκώς για την πίστη και να μην παρουσιάζει έργα. Η διδασκαλία είναι καλή, μόνον όταν εκείνος που μιλά πράττει… Όλα λοιπόν να τα πράττουμε σα να κατοικεί μέσα μας ο Κύριος, για να είμαστε εμείς οι ναοί Του κι Αυτός μέσα μας ο Θεός μας… Μην πλανάστε, αδελφοί μου, όσοι καταστρέφουν το ναό, αποκλείεται να κληρονομήσουν τη Βασιλεία του Θεού (Εφεσ. XΙV, 1 – ΧVI, 2). καλούνται να ζήσουν μαζί Του, έχοντας ως πρότυπο την αγάπη του Χριστού τόσο στις μεταξύ τους σχέσεις όσο και με τους υπόλοιπους ανθρώπους, εθνικούς και ιουδαίους, που δεν έχουν ενταχθεί στην Εκκλησία. Γι' αυτό το λόγο ο άγιος Ιγνάτιος δεν κακολογεί τους διώκτες του, αλλά περιμένει τη στροφή τους προς τον Ιησού. Στις επιστολές του επιμένει στην ενότητα των χριστιανών, με την πεποίθηση ότι ο σύνδεσμος της αγάπης τους πρέπει να αποτελεί πρότυπο ζωής και για τους ιουδαίους και για τους εθνικούς. Όταν αυτοί βλέπουν τους χριστιανούς να διαιρούνται και να αλληλοσυκοφαντούνται, τότε δεν έχουν κανένα λόγο να δεχτούν το μήνυμα της Εκκλησίας, αφού και αυτή έχει όλα τα ελαττώματα που καταδικάζει στους άλλους. Ο άγιος Ιγνάτιος πιστεύει ακράδαντα ότι η ενότητα των χριστιανών επιτυγχάνεται με τη συμμετοχή τους στην Εκκλησία, στη Θεία Ευχαριστία και στη ζωή της χριστιανικής κοινότητας. Ο επίσκοπος κάθε τοπικής Εκκλησίας οφείλει να εγγυάται αυτή την ενότητα. Δεν πρέπει να είναι απλώς ένας «θρησκευτικός λειτουργός», αλλά ο πνευματικός πατέρας των χριστιανών της κοινότητας. Ως υπεύθυνος της Εκκλησίας ενώπιον του Χριστού, έχει χρέος να είναι το πρότυπο της χριστιανικής ζωής και ο ηγέτης της Εκκλησίας στις δύσκολες στιγμές. Ο ίδιος ο άγιος Ιγνάτιος με τη ζωή και τη δράση του αποτελεί παράδειγμα-πρότυπο τέτοιου επισκόπου. Να, είναι έτοιμο το θυσιαστήριο. Γίνετε χορός αγάπης γύρω μου και ψάλλατε ύμνους ευχαριστήριους... γιατί μ' αξίωσε ο Κύριος, εμένα τον επίσκοπο της Συρίας, να βρεθώ από την Ανατολή στη Δύση, πιστός στο κάλεσμά Του. Είναι εξαιρετικό πράγμα να δύσει κανείς από τον κόσμο στο Θεό, για ν' ανατείλει στην αιώνια ζωή... Ζητήστε δύναμη... για ν' αποδειχτώ και να μη λέγομαι μονάχα χριστιανός. Εκεί που υπάρχει θόρυβος, δεν υπάρχει πάντα η πραγματικότητα... Ο Χριστιανισμός δεν είναι κάτι επιφανειακό, αλλά κάτι πολύ βαθύ, που υπάρχει μόνον όταν μισείται από τον κόσμο… Αν μαρτυρήσω, θα απελευθερωθώ από τη δουλεία χάρη στο Χριστό και θα αναστηθώ ελεύθερος μέσα σ' Αυτόν (Ρωμ. II,2-IV,3) Συγχρόνως, ο άγιος Ιγνάτιος με σθένος αντιμετωπίζει και τις αιρέσεις της εποχής του που αρνούνταν τη σάρκωση–ενανθρώπηση του Κυρίου. Εφόσον ο Θεός δε γίνεται άνθρωπος, όπως υποστηρίζουν αυτές οι αιρετικές απόψεις, ούτε πάσχει ούτε ανασταίνεται προς χάρη των ανθρώπων˙ επομένως, απομακρύνεται η σωτηρία από τους ανθρώπους και η δυνατότητα συμμετοχής τους στον καινούριο κόσμο του Θεού. Κατακρίνει τις αιρετικές απόψεις, χωρίς όμως να απορρίπτει τους αιρετικούς. Αντίθετα, περιμένει την επιστροφή τους στην Εκκλησία. Σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «δεν αναφέρω τα ονόματά τους … έως ότου μετανοήσουν κι αναγνωρίσουν το πάθος (τη σάρκωση και το Πάθος του Κυρίου), που είναι η ανάστασή μας (η σωτηρία όλων των ανθρώπων)» (Σμυρν. V, 3).

Μαρτύριο αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου, Ι.Μ. Ξενοφώντος Άγ. Όρος. Στις επιστολές του, ακόμη, ο άγιος Ιγνάτιος νουθετεί και τονίζει τη σημασία της πίστης, της αγάπης και των καλών έργων. Ο αληθινός πιστός, κατά τον άγιο Ιγνάτιο, διακατέχεται από το αίσθημα της δικαιοσύνης και της ισότητας απέναντι σε κάθε άνθρωπο. Όλοι οι άνθρωποι είναι αδέλφια και συναθλητές στον αγώνα της ζωής. Ο άγιος Ιγνάτιος θεμελιώνει τη χριστιανική κοινωνικότητα πάνω στην αγάπη, στην υπομονή, στην πραότητα και στην αλληλεγγύη. Σημειώνει: «Ο χριστιανός δεν έχει διάλειμμα για τον εαυτό του, αλλά είναι πάντα στην υπηρεσία του Θεού» (Πολυκ. VI, 3). γ. Ο «θεοφόρος» και μάρτυρας Ιγνάτιος: ένας ηγέτης-φωτιά Ο άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας ονομάζεται και «θεοφόρος». Σύμφωνα με την παράδοση, απέκτησε αυτή την προσωνυμία είτε διότι πιθανώς ήταν το μικρό παιδί που σήκωσε στην αγκαλιά του ο Ιησούς, ως υπόδειγμα αθωότητας (Ματθ.18,1), είτε διότι οι χριστιανοί λένε πως, μετά το μαρτύριό του είδαν χαραγμένο στο στήθος του το όνομα του Χριστού. Ο ίδιος χρησιμοποιεί το επίθετο αυτό έχοντας συνείδηση της αφιέρωσής του στον Χριστό. Το μαρτύριο του αγίου Ιγνατίου μας παρέχει πληροφορίες για τους μάρτυρες της πρώτης Εκκλησίας: Για την πίστη και την ελπίδα τους στην Ανάσταση˙ το γιατί συγχωρούν τους διώκτες τους και τη βεβαιότητά τους για την ένωσή τους με τον Κύριο. Εξαιτίας όλων αυτών δημιουργήθηκε η παράδοση στην πρώτη Εκκλησία πως το όνομα του αγίου Ιγνατίου, λόγω της λατινικής του προέλευσης (ignis= πυρ) από μόνο του φανερώνει τη φωτιά που έκρυβε η πίστη, η ζωή και το μαρτύριο του αγίου. ΥΠΟΓΡΑΜΜΙΖΩ ΚΑΙ ΘΥΜΑΜΑΙ Οι Αποστολικοί Πατέρες είναι οι συνεχιστές του έργου των Αποστόλων και οι φορείς του πνεύματος της πρώτης Εκκλησίας Ο άγιος Ιγνάτιος Αντιοχείας με τη δράση και με το συγγραφικό του έργο συμβάλλει στην οργάνωση της Εκκλησίας και στην ενότητα των χριστιανών. Η υπομονή και η αγωνιστικότητα μαζί με την πίστη και την ελπίδα αποτελούν τον πυρήνα του κηρύγματος του αγίου Ιγνατίου. Το μαρτύριο του αγίου Ιγνατίου καταγράφει την ελπίδα και την πίστη των μαρτύρων της πρώτης Εκκλησίας στο πρόσωπο του Ιησού. Η πορεία του αγίου Ιγνατίου προς το μαρτύριο αναδεικνύει το πνεύμα της αγάπης, της αδελφοσύνης, της ισότητας και της ανοχής χωρίς διακρίσεις σε Ασία και Ευρώπη.

Πιστοί υπέρμαχοι της Ορθοδοξίας των Αγίων Πατέρων μας

«Γνώσεσθε τήν ἀλήθειαν, καί ἡ ἀλήθεια ἐλευθερώσει ὑμᾶς» (Ἰωάνν. Κεφ. η! στῖχ. 32)

Γέρων Κύριλλος Μοναχός Κατουνακιώτης

«Πειθαρχεῖν δεῖ Θεῷ μᾶλλον ἢ ἀνθρώποις» (Πράξ. 5, 29)

…. οὐδέν ἀφαιροῦμεν, οὐδέν προστίθεμεν, ἀλλά πάντα τά τῆς καθολικῆς ἐκκλησίας   ἀμείωτα διαφυλάττομεν. Οὓτω γάρ κρατείνεται ἡ τῶν Ἁγίων Πατέρων ἡμῶν διδασκαλεία, εἲτουν παράδοσις τῆς ἐκκλησίας… (Ζ! Οἰκουμ. Σύνοδ.)

                Ὁ πάπας εἶναι πρῶτος στήν ὑπερηφάνεια, δέν εἶναι ἀλάθητος ἀλλά ἁμαρτωλός καί ψευδόχριστος… Ἡ ὑποδούλωση τῆς ἐκκλησίας στόν παπισμό θά εἶναι ὑποδούλωση καί τοῦ ἒθνους (π. Φιλόθεος Ζερβάκος) .

                Συναντήσας, ὁ ὑποφαινόμενος, εἰς τήν Ἱεράν Μονή Πετράκη Ἀσωμάτων ἐν Ἀθήναις κατά τό ἒτος 1967 τόν  Ἁγιώτατον καί Σεβάσμιον γέροντα φιλόθεον Ζερβάκον, καί ἐρωτήσας αὐτόν διά τήν << Ὀρθόδοξον Πίστιν καί Παράδοσιν >>, μοῦ συνέστησε νά ὑπάγω νά συναντήσω τό πνευματικό τέκνο του Ἀποστόλου Παῦλου, τόν Τιμόθεον, εἰς τό Δ ! (τέταρτον) κεφάλ. αὑτοῦ καί εἰς τόν στῖχον πρῶτον (1) καί κατωτέρω:              

1) Τὸ δὲ Πνεῦμα ρητῶς λέγει ὅτι ἐν ὑστέροις καιροῖς ἀποστήσονταί τινες τῆς πίστεως, προσέχοντες πνεύμασι πλάνοις καὶ διδασκαλίαις δαιμονίων, 2 ἐν ὑποκρίσει ψευδολόγων, κεκαυστηριασμένων τὴν ἰδίαν συνείδησιν.

ΕΡΜΗΝΕΙΑ

                Τό δέ  Ἃγιον Πνεῦμα ρητῶς λέγει καί προλέγει, ὃτι σέ ὑστερινούς καιρούς μερικοί ἂνθρωποι σκληρυμένοι, ἐξ αἰτίας τῆς ἁμαρτωλότητός των θά ἀποστατήσουν ἀπό τήν ὀρθήν πίστην, καί θά προσέχουν εἰς πνεύματα πλάνης καί εἰς δαιμονικάς διδασκαλίας.

2) Θά δίδουν προσοχήν καί πίστιν εἰς διδασκάλους  τοῦ ψεύδους καί τῆς πλάνης, οἱ ὁποῖοι θά ἒχουν ἀναίσθητον καί ἀνάλγητον, σάν καυτηριασμένην τήν συνείδησίν των. 

                Ἐάν, σεβαστοί  πατέρες, ἀδελφοί  πνευματικοί καί τέκνα ἀγαπητά, στήν ὑλική οἰκία πού ἒκτισεν ὁ σαρκικός μας πατέρας καί μᾶς τήν ἐχάρησε, βλέπαμε κάποιον νά βάζει φωτιά, ἢ νά ἐπιχειρῆ νά τήν κρημνίση, ἢ νά ἁρπάση τήν ἐντός τῆς οἰκίας περιουσίαν μας, τί θά κάναμε; Θά σταυρώναμε τά χέρια μας, θά κλείναμε τό στόμα μας, θά μέναμε ἀδιάφοροι, ἀσυγκίνητοι, ἀναίσθητοι; Ὂχι βέβαια, ἀλλά θά τρέχαμε ἀμέσως, ἀκόμη καί μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς μας γιά νά σώσουμε τό σπίτι μας ἀπό τόν κίνδυνο καί νά ἀπομακρίνουμε τούς κλέπτας…

Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου - Λόγος εγκωμιαστικός περί των Οσίων Πατέρων των εν τούτω τω Αγίω Όρει του Άθω λαμψάντων

Οσιακή πανήγυρις, πάντες οι δήμοι των Οσίων συνάχθητε. Μοναστών και μιγάδων εορτή σήμερον εις την του Χριστού Εκκλησίαν ανέτειλε· τα πλήθη των μοναστών και μιγάδων συνεορτάσατε. Καινή και κοινή μνήμη πάντων των του Όρους Αγίων Πατέ­ρων εξέλαμψε. Καινά και κοινά άσματα πάντες κοινώς οι εν τω Όρει πατέρες ψάλατε. Διατί κοινά; Ότι κοινοί προστάται και ευεργέται όλου κοινώς του Αγίου Όρους και οι θείοι ούτοι Πατέρες εφάνησαν. Διατί καινά; Ότι καινή και νεοφανής και η τούτων μνήμη· εις μεν τους ανωτέρω και παλαιούς χρόνους ουδαμώς τελουμένη, ήδη δε εις τους καθ’ ημάς καιρούς δικαίως και ευλόγως εορταζομένη.

Επειδή δεν ήτο δίκαιον, των μεν εν Σινά και Ραϊθώ αναιρεθέντων Οσίων Πατέρων να εορτάζωμεν την μνήμην κοινώς, οίτινες δεν έγιναν αίτιοι τοσούτων αγαθών εις ημάς, των δε εν τω Αγίω Όρει τούτω Αγίων Πατέρων, των αναιρεθέντων υπό τε των απίστων Αράβων και υπό των κακοδόξων λατινοφρόνων, να παραβλέψωμεν την μνήμην αγέραστον, και να μην εορτάζωμε τούτους πάντας κοινώς, οίτινες έγιναν εις ημάς μυρίων αγαθών πρόξενοι. Δεν ήτο πρέπον, κοινώς μεν να εορτάζωμεν εν τω Σαββάτω της Τυρινής τους άλλους Όσιους Πατέρας, τους εν τη Λιβύη και Αιγύπτω και Θηβαΐδι ασκήσαντας, οι οποίοι δεν εστάθησαν εις ημάς τόσον ευεργέται, τους δε εν τω Όρει τούτω του Άθω ασκήσαντας θείους Πατέρας, να μην εορτάζωμεν κοινώς ομού πάντας, οίτινες εφάνησαν αληθώς εις όλους ημάς, όσοι κατοικούμεν το Όρος τούτο, παντοδαποί ευεργέται και προστάται και έφοροι· όχι μόνον διά λόγων, αλλά και δι’ έργων όχι μόνον κατά την ψυχήν, αλλά και κατά το σώμα· όχι μόνον ζώντες, αλλά και μετά θάνατον.

Ούτοι γαρ, οι τρισμακάριστοι Πατέρες και Όσιοι, τον πρώην άγριον τούτον Άθω, εις θαυμαστήν μετέβαλον ημερότητα. Ούτοι, τον ακατοίκητον τούτον τόπον, κατοικήσιμον έδειξαν και την έρη­μον, πόλιν εποίησαν, με τας ιεράς Λαύρας, και ευαγή Μοναστήρια, και Μονύδρια, και Σκήτας, και Κελλία, τα οποία εις διάφορα μέρη του Όρους έκτισαν και ου μόνον έκτισαν, αλλά και επροίκισαν αυτά με διάφορα υποστατικά, και με πράγματα κινητά και ακίνητα, προς ανάπαυσιν των ενασκουμένων αδελφών. Και ου μόνον επροίκι­σαν, αλλά και πλήθη μοναζόντων εις αυτά συνήθροισαν. Όθεν διά μέσου αυτών, εδώ όπου πρότερον εκατοίκουν άλογα ζώα και θηρία και δράκοντες, τώρα κατοικούν πανταχού άνθρωποι λογικοί· και όχι μόνον απλώς λογικοί, αλλά άνθρωποι, οι οποίοι με το υλικόν τούτο σώμα, αγωνίζονται να μιμηθούν των ασωμάτων και αΰλων Αγγέλων την πολιτείαν, και παρομοιάζουν με την παρεμβολήν εκείνην των Αγγέλων, την οποίαν είδεν ο Πατριάρχης Ιακώβ και είπε· «Παρεμβολή (στράτευμα) Θεού αύτη»· διά την οποίαν προσφυώς είπε και ο άγιος Εφραίμ ο Σύρος· «ώσπερ αγγέλων παρεμβολή αγίων, ούτω μοναχών πλήθος επί το αυτό, διά παντός εχόντων την διάνοιαν προς Θεόν».

Ούτοι οι θείοι Πατέρες, ως εύοσμα κρίνα, και ως άνθη τερπνά, και ως αγλαόκαρπα δένδρα εδώ βλαστήσαντες, άλλον νοητόν παρά­δεισο τον τόπον τούτον απέδειξαν. Ούτοι ως άγγελοι, εις τα σπή­λαια και εις τας τρώγλας και εις τας κοιλάδας και πεδιάδας και λό­φους και παραθαλασσίους τόπους του Όρους τούτου ασκήσαντες, δεύτερον ουρανόν τούτο απεκατέστησαν όθεν δι’ αυτών, εδώ όπου πρότερον ηκούοντο μόναι οι φωναί των αγρίων ζώων, τώρα ακούονται και λαλούνται πανταχού ύμνοι αγγελικοί και ουράνιοι, εις την αγίαν και ζωοποιόν και υπερούσιον Τριάδα αναφερόμενοι. Και διά να είπω με συντομίαν, ούτοι οι τρισόλβιοι Όσιοι, ως φιλόπαιδες Πατέρες, τας διδασκαλίας και τύπους και διατάξεις αυτών παρέδωκαν εις ημάς, ως κληρονομιάν πατρικήν τε και αναφαίρετον, και με αυτάς, ωδήγησαν μεν έτι ζώντες, πλήθη μοναχών εις τας ευθείας τρίβους της σωτηρίας· οδηγούν δε και μετά θάνατον πάντας ημάς, τα πνευματικά αυτών τέκνα, εις ζωήν την αιώνιον και ως Ποιμένες αληθινοί μεριμνούν δι’ ημάς, την Ποίμνην αυτών, και μας φυλάττουν από πάσαν ανάγκην και εναντίαν περίστασιν με τας προς Θεόν αενάους πρεσβείας των...

Κυριακή Ζ΄ από του Πάσχα: Των Αγίων 318 Πατέρων της Α΄ εν Νικαία Συνόδου

π. Παντελεήμων Κρούσκος

Αγαπητοί χριστιανοί,

Η Εκκλησία μας σήμερα θυμάται τους 318 θεοφόρους Πατέρες της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου. Οικουμενική Σύνοδος για την Εκκλησία είναι η συνέλευση εν αγίω Πνεύματι κληρικών και επισκόπων από τη σύνολη ορθόδοξη οικουμένη, για να επιλυθούν συνοδικά δηλ. δημοκρατικά,εκκλησιαστικά και αγιοπνευματικά διάφορα προβλήματα της εκκλησιαστικής ζωής και θεολογίας και κυρίως για να αντιμετωπιστούν οι αιρέσεις. Οι οικουμενικές σύνοδοι έχουν βάση και έρεισμα στην αγία γραφή και υπόδειγμα την αποστολική σύνοδο του 49 μΧ, όπου οι μαθητές του Χριστού συνήλθαν στα Ιεροσόλυμα για να επιλύσουν αναφυόμενα προβλήματα στην πρώτη εκκλησία. Δηλ. η οικουμενική σύνοδος είναι κάτι το απόλυτα εκκλησιαστικό και παραδοσιακό. Επίσης προηγήθηκαν πολλές τοπικές σύνοδοι, των οποίων τις αποφάσεις επικύρωσαν οικουμενικά οι μεγάλες σύνοδοι αργότερα.

Έτσι στις 20 Μαΐου 325 μΧ ο πρώτος χριστιανός αυτοκράτορας Κων/νος ο μέγας συγκάλεσε σύνοδο στην Νίκαια, πόλη της Βιθυνίας για να αντιμετωπιστεί η αίρεση του αλεξανδρινού πρωτοπρεσβύτερου Αρείου που δίδασκε ότι ο Υιός και Λόγος του Θεού δεν ήταν Θεός ομοούσιος ,συνάναρχος και ομότιμος με τον Πατέρα, αλλά κτίσμα, δηλ. δημούργημα του Πατέρα εν χρόνω και απλώς ειπείν ένας ηθικός και άγιος άνθρωπος. Στη σύνοδο συμμετείχαν μεγάλα πνευματικά και θεολογικά αναστήματα της Εκκλησίας, όπως ο μέγας Αθανάσιος , ο οποίος αν και διάκονος και νέος στην ηλικία, πρωταγωνίστησε αποδεικνύοντας με μαρτυρίες της Αγίας Γραφής και της παράδοσης της Εκκλησίας, τον Υιό και Λόγο του Θεού, ομοούσιο με τον Πατέρα και δημιουργό της Κτίσης και όχι κτίσμα ή δημιούργημα. Επίσης συμμετείχαν στην α΄αυτή σύνοδο οι άγιοι Μακάριος Ιεροσολύμων,Σίλβεστρος Ρώμης,Ευστάθιος Αντιοχείας,μοναχός Παφνούτιος,Νικόλαος και Σπυρίδων, ο άγιος Αλέξανδρος Αλεξανδρείας, ο άγιος Όσιος Κορδούης, πνευματικός σύμβουλος του αυτοκράτορα κ.α.

Η Σύνοδος κατεδίκασε τον Άρειο και τις ιδέες του , διετράνωσε την ορθοδοξία αλλά και θέσπισε ιερούς κανόνες απαραίτητους για την εκκλησιαστική ζωή. Επίσης, καθόρισε τον εορτασμό του Πάσχα, την πρώτη Κυριακή της άνοιξης και εξέδωσε το Σύμβολον της Πίστεως, το γνωστό "Πιστεύω..", το οποίο συμπλήρωσε στην τελική του μορφή όπως το ξέρουμε σήμερα η β΄οικουμενική σύνοδος.Επίσης ξαναδέχτηκε στους κόλπους της εκκλησίας όσους μετανόησαν και ομολόγησαν την ορθοδοξία και έβαλε τα ερείσματα για μια εκκλησία πιστή στην Παράδοση της και την διδασκαλία του Κυρίου, συνοδική, διαλεκτική με τον κόσμο, μια εκκλησία ζωντανών δογμάτων που οδηγούν στην σωτηρία, ενώ κατεδίκασε τον ανθρώπινο δογματισμό και υποκειμενισμό σε θέματα πίστης.

Η μνήμη των αγίων 318 Πατέρων της εν Νικαία Συνόδου, μας υπενθυμίζει τα εξής:

α) Η Σύνοδος συγκλήθηκε μέσα σε ένα κλίμα αγάπης και με σκοπό την εκκλησιαστική ειρήνη και ομόνοια. Δεν αντιμετώπισε τους αιρετικούς με εχθρότητα και μισαλλοδοξία, αλλά σαν άρρωστα μέλη του εκκλησιαστικού σώματος, με φιλανθρωπία και ενδιαφέρον αλλά και με προσήλωση στην αυθεντικότητα της Πίστης , στα θέματα της οποίας υπήρθε ανυποχώρητη για να μην διασαλευθεί και αμαυρωθεί η Αλήθεια που ο Χριστός παρέδωσε με το ίδιο Του το Αίμα. Όμοια αποτελέστηκε απο συνέδρους ομότιμους και ίσους μεταξύ τους, χωρίς κάποιος να διεκδικεί το αλάθητο ή το πρωτείο.

β) Στην αίρεση φαίνεται ξεκάθαρα η αρρώστια και η κατάρα της υπερηφάνειας. Ο αιρεσιάρχης Άρειος επήρθη λόγω της υψηλής του θέσης και της ακραιφνούς φιλοσοφικής του κατάρτισης. Ήταν πρωτοπρεσβύτερος της αλεξανδρινής εκκλησίας και δάσκαλος του ευαγγελίου. Στην θεοπαράδοτη όμως διδασκαλία προσέθεσε ανθρώπινες διδασκαλίες και φιλοσοφιστικά φληναφήματα που γέννησε η ανθρώπινη και πεπερασμένη του διάνοια. Προσπάθησε να "περάσει" ως ορθοδοξία την τποκειμενική θέση που του υπαγόρευε η υψηλή αλλά αφώτιστη λογική του, ενώ με όπλα τη φυσική του γοητεία και ηθική ζωή παρέσυρε πλήθος του λαού προς την κακοδοξία. Επίσης, η ίδια η διδασκαλία του προέβαλε μόνο την ηθική αλλά όχι και την ορθή πίστη. Δεν ήταν ο Ιησούς ένας τέλειος ηθικός άνθρωπος και διδάσκαλος μόνο, αλλά ο ενανθρωπήσας Θεός. Απόδειξη πως δεν φτάνει μόνο η ηθική ζωή αλλά και η πίστη για την σωτηρία του ανθρώπου.Ο Άρειος ήταν αρκετά υπερήφανος ώστε να παραδεχτεί κάτι που παρέδωσαν στην Εκκλησία οι αρχαίοι πατέρες και οι απόστολοι, δηλ. η ίδια η συνείδηση της. Αλλά δεν ήταν μόνο η πτώση του εωσφορική, αλλά και το τέλος του έμοιαζε με αυτό του Ιούδα, αφού διερήχθησαν τα εντόσθια του και πέθανε με φρικτό τρόπο μέσα σε ένα δημόσιο απόπατο.

Βίος Ὅσίων Πατέρων Νικήτα, Ἰωάννη καί Ἰωσήφ

Οἱ θεμελιωτὲς τοῦ χιακοῦ μοναχισμοῦ καὶ ἱδρυτὲς τῆς Νέας Μονῆς Χίου

Μέσα στὴ σεπτὴ χορεία τῶν ἁγίων, οἱ ὁποῖοι γεννήθηκαν καὶ διέλαμψαν μὲ τὴν ἀσκητική τους βιοτὴ στὴ μυροβόλο νῆσο Χίο, εἶναι καὶ οἱ τιμώμενοι στις 20 Μαΐου Ὅσιοι Πατέρες Νικήτας, Ἰωάννης καὶ Ἰωσήφ, οἱ ὁποῖοι ἀποτελοῦν τὴν ἀπαρχὴ τοῦ χιακοῦ μοναχισμοῦ, ἀφοῦ εἶναι οἱ πρῶτοι κατονομαζόμενοι μοναχοί της Χίου.

Σύμφωνα μὲ τὸν βιογράφο τους, Ὅσιο Νικηφόρο τὸν Χίο, δὲν μᾶς ἔχουν διασωθεῖ οὔτε ὁ ἀκριβὴς τόπος καὶ χρόνος τῆς γεννήσεώς τους οὔτε καὶ τὰ ὀνόματα τῶν γονέων τους. Σύμφωνα πάντως μὲ τὴ χιακὴ παράδοση οἱ τρεῖς θεοφόροι Πατέρες γεννήθηκαν στὴ Χίο καὶ ἡ δραστηριότητά τους τοποθετεῖται χρονολογικὰ ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τῶν βυζαντινῶν αὐτοκρατόρων Μιχαὴλ Δ΄ τοῦ Παφλαγόνος (1034 – 1041), Μιχαὴλ Ε΄ τοῦ Καλαφάτου (1041 – 1042) καὶ Κωνσταντίνου Θ΄ τοῦ Μονομάχου (1042 – 1055). Οἱ τρεῖς σεπτοὶ καὶ θεοφόροι ἀσκητὲς ζοῦσαν ἀρχικὰ σὲ μονὴ εὑρισκόμενη κοντὰ στὸν Ἅγιο Γεώργιο τὸν Συκούση, ἀλλὰ ἀργότερα ἐγκαταστάθηκαν σὲ ἀπόκρημνο σπήλαιο στὸ Προβάτειο Ὅρος τῆς Χίου, ἀναζητώντας περισσότερη ἡσυχία καὶ ἀπομόνωση. Ἡ ἐγκαταβίωσή τους στὸ ἀπομονωμένο αὐτὸ σπήλαιο καὶ ὁ συνεχὴς πνευματικός τους ἀγώνας, ποὺ περιελάμβανε αὐστηρὴ νηστεία, ἀδιάλειπτη προσευχὴ καὶ ὁλονύχτιες ἀκολουθίες, τοὺς κατέστησαν παμμακάριστους ἀθλητὲς τῆς πίστεως, ποὺ θεμελίωσαν τὸν χιακὸ μοναχισμό. Τὸ μοναδικό τους μέλημα ἦταν ἡ συνεχὴς ἄσκηση καὶ ἐγκράτεια καὶ ἡ ἀνάβαση στὴν κλίμακα τῶν ἀρετῶν, συχνὰ δὲ κάτω ἀπὸ ἀντίξοες καιρικὲς συνθῆκες. Ἀλλὰ οἱ πολλαπλὲς κακουχίες καὶ τὸ ἀσίγητο μαρτύριο τῆς συνειδήσεως ὄχι μόνο δὲν ἔκαμψαν τὸ ἀγωνιστικό τους φρόνημα, ἀλλὰ ἀπεναντίας ἐνίσχυσαν τὸν ἀσκητικό τους ἀγώνα γιὰ τὴν κατάκτηση τῶν ἀρετῶν, ἀφοῦ ἡ μοναδική τους ἐπιδίωξη ἦταν ἡ ἀπόλαυση τῶν οὐρανίων ἀγαθῶν καὶ ἡ βίωση τῆς παραδείσιας τρυφῆς καὶ εὐωχίας.

Ἡ θαυματουργὴ εἰκόνα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἡ ὁποία εὑρέθηκε ἀπὸ τοὺς τρεῖς σεπτοὺς θεοφόρους Πατέρες Νικήτα, Ἰωάννη καὶ Ἰωσὴφ καὶ ἔγινε ἡ αἰτία γιὰ τὴν ἀνέγερση τῆς περίλαμπρης καὶ περιώνυμης Νέας Μονῆς τῆς Χίου.

Ἡ ἀδιάλειπτη προσευχὴ καὶ ἄσκηση τῶν τριῶν μακαρίων καὶ θεοφόρων Πατέρων ὁδήγησε στὸ νὰ καταστοῦν μέτοχοι οὐρανίων οπτασιων καὶ πολύτιμων πνευματικῶν ἐμπειριῶν καὶ βιωμάτων. Ἔτσι κατὰ παραχώρηση τοῦ Κυρίου ὁδηγήθηκαν στην εύρεση θαυματουργῆς εἰκόνος τῆς Θεοτόκου, γεγονὸς ποὺ ὁδήγησε ἀργότερα στὴν ἀνέγερση τῆς περίλαμπρης Νέας Μονῆς τῆς Χίου, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ σπουδαιότατο βυζαντινὸ μνημεῖο τῆς πατρίδος μας. Κάποια νύχτα καὶ ἐνῶ οἱ Ὅσιοι Πατέρες προσεύχονταν, εἶδαν ἕνα ὑπερκόσμιο φῶς νὰ λάμπει μέσα στὸ δάσος. Τὸ ἀνεξήγητο φαινόμενο τῆς λάμψης τοῦ θεϊκοῦ φωτὸς ἔγινε ἀντιληπτὸ γιὰ πολλὲς νύχτες. Στὴν προσπάθειά τους νὰ ἐντοπίσουν καὶ νὰ ἑρμηνεύσουν τὸ λαμπερὸ αὐτὸ φῶς, δὲν ἀνακάλυψαν ἀπολύτως τίποτα. Γιὰ νὰ διαλευκάνουν τὸ μυστήριο, ἔβαλαν φωτιὰ καὶ τότε ἔγιναν θεατὲς ἑνὸς θαύματος. Ἐνῶ ἡ φωτιὰ κατέκαιγε τοὺς θάμνους, μόλις πλησίασε σὲ μιὰ μυρσίνη, σταμάτησε νὰ καίει καὶ κατασβέσθηκε μὲ τρόπο ἀόρατο καὶ ἀνερμήνευτο. Ὅταν οἱ Ὅσιοι Πατέρες πλησίασαν τὴ μυρσίνη, εἶδαν κρεμασμένη πάνω στὰ κλαδιὰ μιὰ μικρὴ εἰκόνα τῆς Θεοτόκου, στὴν ὁποία ἡ Μητέρα τοῦ Κυρίου δὲν ἐναγκαλιζόταν τὸν Ἰησοῦ Χριστὸ ὡς βρέφος, ὅπως συνηθίζεται στὴν εἰκονογραφική της ἀπεικόνιση. Μπροστὰ στὴ θαυματουργικὴ αὐτὴ ἀποκάλυψη οἱ τρεῖς σεπτοὶ καὶ μακάριοι Πατέρες αἰσθάνθηκαν ἀπέραντη καὶ ἀπερίγραπτη πνευματικὴ χαρὰ καὶ ἀγαλλίαση γιὰ τὸ ὑπερφυὲς θαῦμα καὶ τὰ ἀνεξήγητα μεγαλεῖα του Θεοῦ. Μετὰ τὴ θαυματουργικὴ εὕρεση τῆς εἰκόνος τῆς Θεομήτορος, ἡ ἱερὰ εἰκόνα μεταφέρθηκε μὲ εὐλάβεια στὸ σπήλαιο τοῦ Προβατείου Ὅρους, ὅπου καὶ τοποθετήθηκε. Ἀλλὰ ἡ ἐπιθυμία τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου ἦταν νὰ ἐπιστρέψει στὸν εὐλογημένο χῶρο τῆς εὑρέσεώς της. Ἔτσι τὴν ἑπόμενη ἡμέρα ἡ εἰκόνα εὑρέθηκε θαυματουργικῶς πάνω στὴ μυρσίνη καὶ τὸ παράδοξο αὐτὸ γεγονὸς ἐπαναλήφθηκε καὶ ἄλλες φορές. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ τρεῖς θεοφόροι Πατέρες ἀποφάσισαν νὰ ἀνεγείρουν ἕναν μικρὸ πρόχειρο ναΐσκο πρὸς τιμὴν τῆς Θεοτόκου στὸν χῶρο τῆς εὑρέσεως, ὅπως καὶ ἔγινε. Ἀργότερα γύρω ἀπὸ τὸν ναΐσκο ἀνήγειραν κελλιά, στὰ ὁποῖα καὶ ἐγκαταστάθηκαν. Ἔτσι δημιουργήθηκε ἡ πρώτη μονὴ γιὰ νὰ δώσει στὴ συνέχεια τὴ θέση της στὴν περιώνυμη Νεα Μονή, ἡ ὁποία ἀνεγέρθηκε ἀπὸ τὸν αὐτοκράτορα Κωνσταντινο Θ΄ τὸν Μονομάχο (1042 – 1055), ὁ ὁποῖος τὴν ἐποχὴ αὐτὴ βρισκόταν ἐξόριστος στὴ Μυτιλήνη.

Κανών Παρακλητικός εις πάντας τους εν Άθω Οσίους και Θεοφόρους Πατέρας

Σύναξις Αγιορειτών Πατέρων 01 (19ος αι)
Ποίημα Γερασίμου Μοναχού Μικραγιαννανίτου.

Ευλογήσαντος του Ιερέως, το Κύριε εισάκουσον, μεθ’ ό
το Θεός Κύριος ως συνήθως, και το εξής:
Ήχος δ’ Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ.
Ο Θεοσύλλεκτος και πάντιμος δήμος, των εν τω Άθω θεοφόρων Πατέρων, συν Ιεράρχαις Όσιοι και Μάρτυρες, γνωστοί και ανώνυμοι, εκτενή ικεσίαν, προς Θεόν ποιήσατε, δούναι λύσιν πταισμάτων, και πειρασμών δεινών απαλλαγήν, τοις τη πρεσβεία, υμών καταφεύγουσι.
Δόξα. Το αυτό. Και νύν. Θεοτοκίον.
Ου σιωπήσομεν ποτέ Θεοτόκε, τας δυναστείας σου λαλείν οι ανάξιοι˙ ειμή γαρ συ προΐστασο πρεσβεύουσα, τίς ημάς ερρύσατο, εκ τοσούτων κινδύνων, τίς δε διεφύλαξεν, έως νυν ελευθέρους; ούκ αποστώμεν Δέσποινα εκ σου˙ σους γαρ δούλους σώζεις αεί, εκ παντοίων δεινών.
Ο Ν’ Ψαλμός και ο κανών ου η ακροστιχίς.
«Οσίων Λόγε λιταίς με σώζοις. Γερασίμου».
Ωδή α’. Ήχος πλ. δ’ Υγράν διοδεύσας.
Οσίων του Άθω ο αρχηγός, και Λαύρας δομήτωρ, Αθανάσιε θαυμαστέ, συν Αθανασίω Πατριάρχη, αθανασίας φωτί με λαμπρύνατε.
Συνέσει αγάπης της ιεράς, Αγάπιε λάμπων, ακακία δε αληθεί, Ακάκιε Όσιε, εμπρέπων, ημάς αγάπη τη θεία πτερώσατε.
Ισχύν Αγαθάγγελε εκ Θεού, συν τω Ακακίω, και σωτήριον αρωγήν, ως Οσιομάρτυρες Κυρίου, ημίν αιτείτε και του αλάστορος.
Θεοτοκίον.
Ως σκέπη του Άθω και προσφυγή, Κεχαριτωμένη, Παντευλόγητε Μαριάμ, σκέπε από πάσης επηρείας, των Μοναστών και Μιγάδων το σύστημα.
Ωδή γ’. Ουρανίας αψίδος.
Ως φωτός θείου πλήρης, σκότους παθών λύτρωσαι, ταις σαις φωτοφόροις πρεσβείαις, Πάτερ Γρηγόριε, Θεσσαλονίκης φωστήρ, τους ευλαβώς προσιόντας, τη θερμή πρεσβεία σου, και σε γεραίροντας.
Νόσου πάσης και βλάβης, και πειρασμών ρύσασθε, συν τω Γαβριήλ τω Οσίω, Πάτερ Γερόντιε, και ο Γεννάδιος, Βατοπαιδίου το κλέος, τους πιστώς γεραίροντας, υμών την άσκησιν.
Λαμπρυνθείς τη καρδία θείω φωτί Όσιε, λύσον των παθών την ομίχλην, ημών Γεώργιε, και φόβω κρείττονι, ώ Γερμανέ θεοφόρε, τας καρδίας τείχισον, ημών δεόμεθα.
Οσιότητα βίου, καρποφορείν δίδοσθε, δύναμιν ημίν ουρανίαν, Οσιομάρτυρες, μάκαρ Γεράσιμε, συν τω κλεινώ Γενναδίω, Γεδεών μακάριε, καθικετεύομεν.
Θεοτοκίον.
Γεημών φρονημάτων, και εμπαθούς έξεως, και χαμαιπετών νοημάτων, του πολεμήτορος, ημάς απάλλαξον, Θεογεννήτορ, Μαρία, τους υπό την σκέπην σου, πίστει προστρέχοντας.
Διάσωσον πληθύς Οσίων του Άθω ηγιασμένη, από πάσης επιφοράς και κακώσεως, τους προσιόντας τη θεία υμών πρεσβεία.
Επίβλεψον εν ευμενεία…
Αίτησις και το Κάθισμα.
Ήχος β’. Πρεσβεία θερμή.
Προστάται ημών, και έφοροι υπάρχοντες, Οσίων χορός, του Άθω καλλωπίσματα, απαύστως προστατεύετε, των τιμώντων υμών τα παλαίσματα, και δυσωπείτε Χριστόν εκτενώς, διδόναι ημίν πταισμάτων άφεσιν.
Ωδή δ’. Εισακήκοα Κύριε.
Εκ κινδύνων λυτρώσασθε, Παλαμά Γρηγόριε τας ψυχάς ημών, και Δομέστικε Γρηγόριε, και Μονής δομήτωρ ο Γρηγόριος.
Λύσιν αίτει Γρηγόριε, συν τω Γερασίμω Δαμιανέ Δαβίδ, πειρασμών ημίν και θλίψεων, και Δαμιανός ο θεοφόρητος.
Ιερέ Διονύσιε, της Μονής Προδρόμου δομήτορ ένθεε, και ο Ρήτωρ Διονύσιος, συν τω Δομετίω ημάς σκέπετε.
Θεοτοκίον.
Τον απόλεκτον κλήρόν σου, Κεχαριτωμένη Όρος του Άθωνος, ασινή απαύστως φύλαττε, εξ επηρειών του πολεμήτορος.
Ωδή ε’. Φώτισον ημάς.
Άνωθεν ημίν, Ιβηρίτα Διονύσιε, και της Λαύρας ο κλεινός Δαμασκηνός, μη ελλίπητε παρέχοντες τα κρείττονα.
Ίλεων ημίν, ώ Ευθύμιε μακάριε, Ευθυμίοις συν τρισί και τω κλεινώ Ευδοκίμω τον Σωτήρα απεργάσασθε.
Στόμα ιερόν, Θεοδόσιε Πατήρ ημών, και Θεόληπτε και θείε Θεωνά, τας δεήσεις ευμενώς ημών προσδέξασθε.
Θεοτοκίον.
Μήτερ του Θεού, Θεοτόκε Αειπάρθενε, την νοσούσάν μου θεράπευσον ψυχήν, και τω θείω με κατεύθυνον θελήματι.
Ωδή στ’. Την δέησιν.
Σοφία, πνευματική διαλάμψας, του δολίου τας πικράς σοφιστείας, τας καθ’ ημών διασκέδασον Πάτερ, ταις σαις πρεσβείαις Νικόδημε Όσιε, Αγίου Όρους καλλονή, Μοναζόντων ο θείος διδάσκαλος.
Εκ πάσης, επιβουλής του δολίου, ώ Θεόφιλε σοφέ Μυροβλύτα, και Ιωάννη Ιβήρων δομήτορ, συν Κουκουζέλη οι δύο Ιάκωβοι, λυτρούσθε πάντοτε ημάς, τους τη σκέπη υμών καταφεύγοντας.
Συνόντες, των Ασωμάτων τοις δήμοις, Ιωσήφ και Ιλαρίων ο θείος, συν Ιγνατίω ομού Ιωάσαφ, υπέρ ημών συν αυτοίς ικετεύσατε, Οσιομάρτυρες Χριστού, τον Δεσπότην των όλων και Κύριον.
Ως θείον, ώ Ιερόθεε σκεύος, συν Καλλίστω τω κλεινώ Ιεράρχη, και της Ζωγράφου Κοσμά ο κοσμήτωρ, και Αποστόλων Κοσμά ο ομόζηλος, βίον ανύειν ιερόν, τους τιμώντας υμάς ενισχύσατε.
Θεοτοκίον.
Ζωής με, της εναρέτου Παρθένε, γεωργείν τας ιεράς επιδόσεις, τη ση προνοία δυνάμωσον Κόρη, ως αν ζωής αιωνίου και κρείττονος, αξιωθώ ο προς την σην, καταφεύγων εν πίστει αντίληψιν.
Διάσωσον πληθύς Οσίων του Άθω ηγιασμένη, από πάσης επιφοράς και κακώσεως, τους προσιόντας τη θεία υμών πρεσβεία.
Άχραντε η δια λόγου…
Αίτησις και το Κοντάκιον.
Ήχος β’. Τοις των αιμάτων σου.
Η των Οσίων Πατέρων ομήγυρις, η τον περίβλεπτον Άθω λαμπρύνασα, εχθρού του ζοφώδους τα βέλεμνα, τα καθ’ ημών θεοφόροι αμβλύνατε, αιτούμενοι πάσι θείον έλεος.
Προκείμενον.
Καυχήσονται Όσιοι εν δόξη και αγαλλιάσονται επί των κοιτών αυτών.
Στίχ. Θαυμαστός ο Θεός εν τοις Αγίοις αυτού.
Ευαγγέλιον. Εκ του κατά Ματθαίον.
Είπεν ο Κύριος τοις εαυτού Μαθηταίς˙ Πάντα μοι παρεδόθη υπό του Πατρός μου˙ και ουδείς επιγινώσκει τον Υιόν, ειμή ο Πατήρ˙ ουδέ τον Πατέρα τις επιγινώσκει, ειμή ο Υιός, και ώ εάν βούληται ο Υιός αποκαλύψαι. Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι, καγώ αναπαύσω υμάς. Άρατε τον ζυγόν μου εφ΄ υμάς, και μάθετε απ’ εμού, ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία˙ και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαίς υμών. Ο γαρ ζυγός μου χρηστός, και το φορτίον μου ελαφρόν εστίν.
Δόξα. Ταις των σων Οσίων…
Και νυν. Ταις της Θεοτόκου…
Προσόμοιον.
Ήχος πλ. β’. Όλην αποθέμενοι.
Στίχ. Ελέησόν με ο Θεός κατά το μέγα έλεός σου…
Όμιλε θεόλεκτε, των εν τω Άθω Πατέρων, Ιεράρχαι πάνσοφοι, και Οσιομάρτυρες οι Θεόφρονες, Ασκηταί Όσιοι, και λοιπή χορεία, ανωνύμων παμμακάριστε, αεί πρεσβεύετε, τω Δημιουργώ πάσης κτίσεως, διδόναι ημίν άφεσιν, των αμαρτημάτων ών πράττομεν, και παθών την λύσιν, και ίασιν σωμάτων και ψυχών, τοις ευλαβώς μακαρίζουσιν, υμών τα παλαίσματα.
Ο Ιερεύς Σώσον ο Θεός τον λαόν σου…
Ωδή ζ’. Οι εκ της Ιουδαίας.
Ο Κοσμάς ο θεόφρων, και Κυπριανός τε και θείος Κωνστάντιος, Νικόδημος ο πάνυ, Μακάριός τε άμα, και Λουκάς ο στερρόψυχος, ρύσασθε πάντας ημάς, πικρών πειρατηρίων.
Ισχύν δίδοσθε θείαν, ώ Λεόντιε θείε και Πάτερ Μάξιμε Μητρόφανες θεόφρον, Νήφων Αρχιεράρχα, και Νικόδημε Όσιε, συν Νεοφύτοις δυσίν, ημίν εκδυσωπούμεν.
Συνοχής ψυχοφθόρου, ώ Νικήτα Νικόδημε και Νεκτάριε, Νεκτάριος ο άλλος, ο θεοφόρος Νήφων, και ο Νείλος ο Όσιος, απολυτρούσθε ημάς, υμών ταις ικεσίαις.
Θεοτοκίον.
Γενού σκέπη και τείχος, τοις προς σε αφορώσι θερμής εκ πίστεως, Παρθένε Θεοτόκε, εχθρού του αοράτου, την ορμήν αποτρέπουσα, και την γαλήνην την σην, ημίν αεί διδούσα.
Ωδή η’. Τον Βασιλέα.
Έλλαμψιν θείαν, ώ Νικηφόρε εξαίτει, και Ονούφριε και θεοφόρε Παύλε, συν ετέρω Παύλω, ημίν παρά Κυρίου.
Ρύσασθε πόνων, Πέτρε Οσίων ακρότης, και Παχώμιε ομού συν Προκοπίω Ρωμανέ θεόφρον, ημάς εκ κατωδύνων.
Άγιον βίον, Σάββα Χριστού Ιεράρχα, Συμεών σοφέ και Συμεών ο άλλος, Σίμων Μυροβλύτα, δίδοσθε εν αγάπη.
Θεοτοκίον.
Σύντριψον Κόρη, την καθ’ ημών δυναστείαν, του αλάστορος τη κραταιά σου σκέπη, και παράσχου πάσι, χαράν την ουράνιαν.
Ωδή θ’. Κυρίως Θεοτόκον.
Ιλύος αμαρτίας, Σωφρόνιε και Σάββα, συν άλλω Σάββα ομού και Τιμόθεε, συν τοις δυσί Φιλοθέοις ημάς καθάρατε.
Μη παύσησθε Πατέρες, Άθω οι αστέρες, γνωστοί ομού και ανώνυμοι άπαντες, υπέρ ημών δυσωπούντες Χριστόν τον εύσπλαγχνον.
Οι φίλοι του Κυρίου, Όσιοι Πατέρες, εκ της φιλίας του κόσμου λυτρώσασθε, τους την αγίαν τιμώντας υμών συνέλευσιν.
Θεοτοκίον.
Υπέρτερον τον νουν μου, δείξον Θεοτόκε, των εν τω κόσμω φροντίδων και θλίψεων, και του Κυρίου τω φόβω αυτόν καθήλωσον.
Το Άξιόν εστι και τα Μεγαλυνάρια.
Χαίροις των Οσίων θεία πληθύς, Άθω οι πολίται, οι ισάγγελοι εν σαρκί, οι εν διαφόροις, εκλάμψαντες τοις χρόνοις, γνωστοί συν ανωνύμοις, πόνοις ασκήσεως.
Χαίρετε του Άθω καθηγηταί, θείοι Ιεράρχαι, και θεόφρονες Ασκηταί, στίφος των Οσίων, και Οσιομαρτύρων, ζωής της εναρέτου, γνώμονες έμπρακτοι.
Δάκρυσι και πόνοις ασκητικοίς, και θείοις ιδρώσιν, ηγιάσατε αληθώς, άπαντα τον Άθω, Πατέρες θεοφόροι, και ώφθητε δοχεία, του θείου Πνεύματος.
Άπασαν την δύναμιν του εχθρού, Όσιοι Πατέρες, καθελόντες ασκητικώς, αυτουργοί θαυμάτων, εδείχθητε εν κόσμω, ψυχών και των σωμάτων, πάθη ιώμενοι.
Άνθη πανευώδη και μυστικά, αρετών οσίων, ώ Πατέρες θεοειδείς, θεία ευωδία, ζωής της μακαρίας, εκ σχέσεως δυσώδους, ημάς λυτρώσασθε.
Τους υμάς τιμώντας πανευλαβώς, Όσιοι Πατέρες, εκ κινδύνων και πειρασμών, ασινείς τηρείτε, υμών ταις προστασίαις, και άπασιν αιτείσθε, το θείον έλεος.
Πάσαι των Αγγέλων…
Το Τρισάγιον, τα συνήθη τροπάρια, εκτενής και Απόλυσις
μεθ’ ήν το εξής:
Ήχος β’. Ότε εκ του ξύλου.
Στίφος των Οσίων Ασκητών, και Ιεραρχών μακαρίων, Ησυχαστών ιερών, Οσιομαρτύρων τε θείε κατάλογε, οι εν Άθω εκλάμψαντες, χρόνοις διαφόροις, και Χριστόν δοξάσαντες, πόνοις ασκήσεως, πάσης δυσχερείας και βλάβης, και πολυειδών συμπτωμάτων, ασινείς τηρείτε ημάς πάντοτε.
Δέσποινα πρόσδεξαι…
Την πάσαν ελπίδα μου…
Δίστιχον.
Πληθύς θεοδόξαστε Οσίων Άθω
Γεράσιμον ρύσασθε πάσης ανάγκης.
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ
Των Οσίων. Ήχος Α’.
Της ερήμου πολίτης
Τους του Άθω Πατέρας, και Αγγέλους εν σώματι, Ομολογητάς και Οσίους, Ιεράρχας και Μάρτυρας, τιμήσωμεν εν ύμνοις και ωδαίς, μιμούμενοι αυτών τας αρετάς, η του Όρους πληθύς πάσα των Μοναστών, κραυγάζοντες ομοφώνως. Δόξα τω στεφανώσαντι υμάς˙ δόξα τω αγιάσαντι˙ δόξα τω εν κινδύνοις ημών, προστάτας δείξαντι.

ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ
Ήχος Δ’. Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ.
Τους ουρανώσαντας το Όρος Πατέρας, και υποδείξαντας εν τούτω τον βίον, Αγγέλων πολιτεύεσθαι και πλήθη Μοναχών, εν αυτώ συνάξαντας, ανευφημήσωμεν πάντες, προς αυτούς κραυγάζοντες˙ από πάσης ανάγκης, και επηρείας ρύσασθε ημάς, πληθύς Οσίων, του Άθω το καύχημα.
ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΟΝ.
Τους του Όρους Άθω καθηγητάς, Μοναστάς, Μιγάδας, Ιεράρχας και Αθλητάς, ομολογητάς τε, Ποιμένας και Οσίους, των Μοναστών τα πλήθη, ύμνοις τιμήσωμεν.
Η/Υ επιμέλεια, Σοφίας Μερκούρη.
Πηγή:  fdathanasiou.wordpress.com

Κυριακή των Αγίων πατέρων της Α’ Οικουμενικής Συνόδου: Λόγος εις τους οσίους 318 θεοφόρους Πατέρες και εις τον Κωνσταντίνον τον ευσεβέστατον Βασιλέα (πρεσβύτερος Γρηγόριος Καισαρείας)

Επειδή ο Απόστολος μας συμβουλεύει να υπακούωμε στους προεστώτας, φίλε του Θεού, ξεχνώντας κι εγώ την αδυναμία μου και παραβλέποντας το ακαλλές του λόγου μου, υπήκουσα στον τίμιο Πατέρα, ο οποίος μου ανέθεσε να συγγράψω με συντομία περί της Συνόδου των Αγίων τριακοσίων δέκα και οκτώ Πατέρων που έγινε στη Νίκαια, και να την παραδώσω στην υπ’ αυτόν αγιοτάτην Εκκλησία της Νικαίας, ώστε να έχη στην διάθεσή της γραπτή την διήγηση της πνευματικής αγωνίας εκείνων των οποίων είχε απολαύσει και την σωματική παρουσία. Και όσα μεν κατά την δύναμή μου θα αναφέρω εγώ, συγκρινόμενα με το μεγαλείο της εναρέτου πολιτείας των Πατέρων, ομοιάζουν θα έλεγα με σταγόνα στον ωκεανό. Της ιδικής τους δε τελειότητος έργο είναι το να μη δίδουν τόση σημασία στον τρόπο της εκφράσεως, αλλά να μας τιμήσουν με την συμπάθειά τους αναλόγως με την προθυμία της υπακοής.

Όταν εβασίλευσαν στην Ρώμη ασεβώς ο Μαξιμιανός, ο Λικίνιος και ο Μαξέντιος, πολλούς πιστούς Χριστιανούς, οι οποίοι ηρνήθησαν να θυσιάσουν στους δαίμονες, υπέβαλαν σε βασανιστήρια και θάνατον, ευρήκαν δε δικαίως και αυτοί τέλος αντάξιο της ειδωλομανίας τους. Τότε ανέτειλε παραδόξως από την Δύση, σαν φωστήρας, ο φιλοχριστότατος Κωνσταντίνος, ο αρχηγός της Ορθοδόξου πολιτείας και πρόβολος της αμώμου πίστεως. Αυτός, συγχρόνως με την μεταφορά της έδρας του από την Δύση στην Ανατολή, δέχεται στην ψυχή πλούσιο τον θείο φωτισμό. Και χρίοντας τoν νου του με την ευσέβεια, αναλαμβάνει τoν πρώτο αγώνα κατά του διαβόλου: εκδίδει κατά τόπους προγράμματα για ελευθερία στους Χριστιανούς: λύνει την κατήφεια που είχαν προξενήσει στους πιστούς οι άνομοι, καταστρέφει τα σεβάσματα των ειδώλων, γνωστοποιεί την ανυπαρξία του ψεύδους, φανερώνει το κήρυγμα της αληθείας, αποδίδει τιμές και ενθαρρύνει όσους ετίμησαν τoν Κύριο. Θεραπεύει σώματα πιστών κακοποιημένα από τις μαστιγώσεις. Τιμωρούνται τέλος και εξορίζονται όσοι λατρεύουν τους δαίμονες. Ήταν δυνατόν να ιδής τότε τους πιστούς που απηλλάγησαν από τους διωγμούς και εκείνους που συνήλθαν από την δαιμονική πλάνη, όλους μαζί να δοξολογούν τoν Κύριο με παρρησία, ομοιάζοντας με αγγελικήν χοροστασία.

Εχαίρετο λοιπόν ο πιστότατος βασιλεύς για την καθημερινήν αύξηση των Χριστιανών, αντιλαμβανόμενος ότι όλα αυτά οφείλονται σε θείαν ενέργεια, η οποία προσείλκυσε σε λίγο χρόνο τους υπηκόους του στην επίγνωση του Κυρίου Ιησού Χριστού. Τι ήταν δε αυτό που ήλθε και προσετέθη στα προηγούμενα; Ενώ τα γύρω έθνη προηγουμένως συνεχώς επαναστατούσαν, αθετώντας τις συμφωνίες με τους πριν απ’ αυτόν βασιλείς, τους οποίους δεν άφηναν σε ησυχία και οι φονικές εμφύλιες εξεγέρσεις, από τότε που ο Κωνσταντίνος ανεδείχθη από τoν Σωτήρα μας Χριστό βασιλεύς όλου του Κράτους, αμέσως σαν από κοινό πρόσταγμα, τα δεινά των εθνών υπεχώρησαν και οι υπήκοοι ησπάσθησαν την ειρήνη.

Μνήμη των Αγίων και Θεοφόρων Πατέρων της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου

Η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία τιμά τη μνήμη των 367 επισκόπων, οι οποίοι πήραν μέρος στην Έβδομη Οικουμενική Σύνοδο (24 Σεπτεμβρίου – 13 Οκτωβρίου 787), με αντικείμενο την καταδίκη της Εικονομαχίας. Γιορτάζεται κάθε χρόνο την Κυριακή, μεταξύ 11ης και 17ης Οκτωβρίου.
Η Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος ή Β’ Σύνοδος της Νικαίας συγκλήθηκε στη Νίκαια της Βιθυνίας (σημερινό Ιζνίκ Τουρκίας), με πρωτοβουλία της εικονόφιλης Ειρήνης της Αθηναίας, που ασκούσε την εξουσία στο Βυζάντιο ως επίτροπος του ανήλικου γιου της Κωνσταντίνου ΣΤ’. Συμμετείχαν 372 επίσκοποι, με προεδρεύοντα τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ταράσιο.
Η Σύνοδος αποκήρυξε την εικονομαχική σύνοδο της Ιερείας, που είχε συγκαλέσει το 754 ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ε’, καταδίκασε τους Εικονομάχους πατριάρχες και επισκόπους και αποκατέστησε την τιμή των εικόνων με βάση τη θεολογία του Ιωάννη του Δαμασκηνού.
Έτσι, με την απόφασή της η σύνοδος της Νικαίας έθεσε τέλος στον πρώτο γύρο της Εικονομαχίας (726-787), της πολιτικοθρησκευτικής διαμάχης που συντάραξε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία για περίπου ένα αιώνα και απείλησε τη συνοχή της. Οι εικονομάχοι πρέσβευαν την απαγόρευση απόδοσης από τους πιστούς θρησκευτικής τιμής και σεβασμού στις εικόνες, ακόμη και τη φιλοτέχνηση εικόνων.
Θα ακολουθήσει κι ένας δεύτερος γύρος, από το 813 έως το 843, οπότε άλλη μία γυναίκα, η εικονόφιλη Θεοδώρα, που βασίλευε ως επίτροπος του ανήλικου γιου της Μιχαήλ Γ’, θα συγκαλέσει την ενδημούσα Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως (843), η οποία θα καταδικάσει οριστικά και αμετάκλητα την Εικονομαχία.

Γέρων Φιλόθεος Ζερβᾶκος - Προσευχή Περὶ διαφυλάξεως τῆς Ἁγίας ἡμῶν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐξ αἱρέσεων

...Κύριε, ὅτε εὑρίσκεσο ἐπὶ τῆς γῆς ὡς ἄνθρωπος, χωρὶς νὰ χωρισθῇς τῆς Θεότητάς Σου, ἱδρύσας ἐπὶ τῆς γῆς, ὡς ἄλλον Παράδεισον, δι᾿ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους τὴν Ἁγίαν σου Ἐκκλησίαν τὴν ὁποίαν ἐστερέωσας ἐπὶ τὴν στερεὰν πέτραν τῆς Πίστεως, ἐπὶ τὴν πέτραν τῶν Θείων Σου Ἐντολῶν, τοῦ Θείου Σου Νόμου καὶ τῶν Θείων προσταγμάτων Σου καὶ ὥρισας νὰ μένῃ ἀσάλευτος μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων καὶ ὅτι «πύλαι Ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Ματθ. ιστ´ 18). Τὴν Ἐκκλησίαν Σου ταύτην Ἀναμάρτητε Υἱὲ καὶ Λόγε Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου Γλυκύτατε Ἰησοῦ, ὅτε κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς ἀπὸ γῆς εἰς Οὐρανοὺς ἀνόδου Σου ἀπὸ τοῦ Ὄρους τῶν Ἐλαιῶν, ἀφοῦ ἐπλήρωσας πᾶσαν οἰκονομία καὶ τὰ ἐπὶ γῆς ἥνωσας τοῖς Οὐρανίοις, παρέδωκας τοῖς Ἁγίοις Σου Ἀποστόλοις μὲ ἐντολὴν νὰ τὴν φυλάξουν καθαράν, ἀμόλυντον, νὰ τὴν στερεώσουν καὶ τὴν κρατύνουν εἰς τὸν τετραπέρατον κόσμον.
Οἱ Ἅγιοι Ἀπόστολοι, συμφώνως τῇ ἐντολῇ τὴν ὁποίαν ἔλαβον, στερέωσαν, ἐκράτυναν καὶ διεφύλαξαν τὴν Ἁγίαν Ἐκκλησίαν. Ὡσαύτως καὶ οἱ τούτων Διάδοχοι καὶ οἱ μετὰ τούτους Ἅγιοι Θεοφόροι Πατέρες καὶ Διδάσκαλοι τῆς Ἐκκλησίας οἱ τὰς ἑπτὰ Ἁγίας Οἰκουμενικὰς Συνόδους συγκροτήσαντες. Αὐτὴ ἡ θεία παρεμβολὴ τῶν πανσόφων θείων Ἀποστόλων, τῶν διαδόχων Αὐτῶν καὶ τῶν θεοσόφων Ἁγίων Πατέρων καὶ Διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας, οἱ θεηγόροι ὁπλῖται παρατάξεως Κυρίου, οἱ πολύφωτοι ἀστέρες τοῦ νοητοῦ στερεώματος, τῆς μυστικῆς Σιὼν οἱ ἀκαθαίρετοι πύργοι, τὰ μυρίπνοα ἄνθη τοῦ Παραδείσου, τὰ πάγχρυσα στόματα τοῦ Λόγου, Ἐκκλησίας τὰ καυχήματα καὶ Οἰκουμένης τὰ σεμνολογήματα. Οὗτοι πάντες, τῇ Χάριτί Σου ἐνισχυθέντες καὶ τῷ φωτί Σου τῷ θείῳ φωτισθέντες καὶ καταυγασθέντες, τῇ πίστει στερεωθέντες, τῇ ἀγάπῃ κραταιωθέντες, τῷ πυρὶ τῷ θείῳ πυρωθέντες, πάντας τοὺς ἐχθροὺς ἀοράτους, ὁρατούς, αἰσθητούς, νοητούς, ἐσωτερικοὺς καὶ ἐξωτερικούς, τοὺς ὡς λύκους λυσσώδεις καὶ ἀνήμερα θηρία ὁρμήσαντας κατὰ τῆς Ἐκκλησίας Σου, ὅπως κρημνίσωσι καὶ ἐκθεμελιώσωσι Αὐτὴν καὶ τὰ λογικὰ πρόβατα, ὑπὲρ τῶν ὁποίων τὸ πολύτιμο Αἷμά σου ἐξέχεας ἐπὶ Σταυροῦ, κατασπαράξωσι, πάντας ἐνίκησαν καὶ μακρὰν τῆς ποίμνης Σου τῆς λογικῆς ἐξεδίωξαν, τῇ σφενδόνι τῇ τοῦ Πνεύματος, ἐκσφενδονήσαντες, καὶ οὕτω διέσωσαν τὴν Ἁγίαν Ἐκκλησίαν καὶ ὠὡδήγησαν ἡμᾶς εἰς τὴν ἀληθινὴν Πίστιν τὴν Ὀρθόδοξον.
Ἀλλ᾿ ὁ βύθιος δράκων ὁ μισόκαλος, ὁ παγκάκιστος καὶ παμπόνηρος, μετὰ τῶν ἐργατῶν αὐτοῦ οὐκ ἐπαύσατο πολεμῶν τὴν Ἐκκλησίαν. Ἀλλ᾿ ἡ Ἐκκλησία ἔχουσα τοὺς κατὰ διαφόρους καιροὺς καλοὺς Ποιμένας, ἐπισκόπους καὶ φύλακας, πολεμουμένη νικᾶ καὶ θριαμβεύει.
Σήμερον εἰς τοὺς ἐσχάτους καιρούς, εἰς τὰς πονηρὸς ταύτας ἡμέρας ὁ Ἄρχων τοῦ σκότους βλέπων ὅτι τὸ τέλος του ἐγγίζει, ἔχει ὁρμήσει μεθ᾿ ὅλων του τῶν σκοτεινῶν δυνάμεων, ὁρατῶν ἀνθρώπων καὶ ἀοράτων δαιμόνων, κατὰ τῆς Ἐκκλησίας, τῆς ἐκλεκτῆς Νύμφης, διὰ νὰ τὴν καταποντήσῃ καὶ ἀφανίσῃ. Εἰς τὰς παρωχημένας γενεὰς ὑπῆρξαν ἄνδρες Ἅγιοι, ἄνδρες σοφοί, δίκαιοι, τίμιοι, συνετοί, πνευματοφόροι, Θεοφόροι, ἀνδρεῖοι τῇ ψυχῇ, οἱ ὁποῖοι ἠγωνίσθησαν ὑπὲρ τῆς Ἐκκλησίας, ὑπὲρ τῶν Ἀποστολικῶν καὶ Πατρικῶν Παραδόσεων καὶ τῇ συμμαχίᾳ καὶ βοήθεια νικῆσαν τὰς παρατάξεις τῶν ἐχθρῶν καὶ διέσωσαν τὴν Ἐκκλησίαν.
Σήμερον τοιοῦτοι ἄνδρες ἐξέλιπον καὶ ἐὰν ὑπάρχουν εἶναι ὀλίγοι, σπάνιοι, δυσεύρετοι καὶ ὄχι ἀνδρεῖοι, σοφοὶ καὶ Ἅγιοι ὡς οἱ παλαιοὶ Πατέρες ἡμῶν. Οἱ δὲ πολεμοῦντες τὴν Ἁγίαν Ἐκκλησίαν εἶναι πολλοί. Πολεμοῦσι ἐξ ὕψους ἄνωθεν, γῆθεν κάτωθεν, ἔσωθεν ἔξωθεν, ἔμπροσθεν ὄπισθεν, δεξιόθεν ἀριστερόθεν, καὶ κινδυνεύει τὸ σκάφος τῆς Ἐκκλησίας νὰ καταποντισθῆ, διὰ τὸ μὴ ἔχειν καλοὺς Ποιμένας καὶ φύλακας. Τινὲς τῶν Ποιμένων καὶ Ἐπισκόπων τοὺς ὁποίους ἔταξας ποιμαίνειν καὶ φυλάττειν τὴν λογικὴν Σου Ποίμνην, τὴν Ἁγίαν Ἐκκλησίαν, ἐγένοντο προβατόσχημοι λύκοι, τέλειοι καταφρονηταὶ καὶ παραβάται τῶν Ἱερῶν Κανόνων καὶ Ἀποστολικῶν Παραδόσεων, ζητοῦντες ἀποβολὴν αὐτῶν καὶ ἀντικατάστασιν. Ἕτεροι ἤνοιξαν τὰς θύρας καὶ καλοῦσι καὶ δέχονται τοὺς λύκους παπιστάς, διαμαρτυρόμενους καὶ πάντας τοὺς αἱρετικοὺς διὰ νὰ εἰσέλθουν ἀκωλύτως καὶ θύσουν, ἀπωλέσουν καὶ κατασπαράξουν τὰ λογικὰ πρόβατα. Διήρεσαν καὶ ἔσχισαν τὴν Ἐκκλησίαν διὰ τῆς ἀπερίσκεπτου, παρανόμου καὶ ἀντικανονικῆς εἰσαγωγῆς τοῦ νέου παπικοῦ ἡμερολογίου καὶ ἀποβολῆς τοῦ παλαιοῦ πατρίου καὶ ἀντὶ νὰ ἀγωνίζωνται καὶ νὰ φροντίζουν νὰ ἑνώσουν τὴν Ἐκκλησίαν, ἀγωνίζονται νὰ τὴν διαιρέσουν ἔτι εἰς περισσοτέρας Ἐκκλησίας καὶ τὴν καταστήσουν παναιρετικήν.

Παντελής Πάσχος Η Ορθοδοξία των Αγίων Πατέρων

Από: Π.Β.Πάσχος, Έρως Ορθοδοξίας, εκδ. Αποστολικής Διακονίας, Αθήνα 1987.


Όπως στους αρχαίους καιρούς, είχαν συνήθεια oι άνθρωποι, εκείνους που γυρνούσαν νικηταί απ' τους πολέμους, να τους πανηγυριζουν και να βάζουν την εικόνα τους ή τα αγάλματά τους στις πλατείες και στα στάδια, από ευγνωμοσύνη πρώτα, γιατί εσωσαν την πατρίδα τους από μεγάλον κίνδυνο και για να παραδειγματίζουν κιόλας τη νεότητα, έτσι σήμερα κ' εμείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί: τιμούμε και πανηγυρίζουμε τους θεοφόρους Πατέρας της Εκκλησίας μας, που, σε καιρούς πολύ πονηρούς και πολύ δύσκολους για την Ορθοδοξία, πάλαιψαν γενναιότατα στις Οικουμενικές Συνόδους, όχι με κείνους τους εχθρούς που απειλούν την ελευθερία του σώματος, του τόπου ή του κράτους, μα με τους πιο φοβερούς: εκείνους που απειλούσαν την καθαρότητα της πίστεώς μας και τη σωτηρία της ψυχής μας. Πάλαιψαν δηλ. με τον ίδιο το διάβολο και τα ανθρωπόμορφα όργανά του. «Επειδή γουν πρέπον είναι να τιμούμεν τους ευεργέτας μας, διά τούτο και oι νομοθέται της Εκκλησίας μας ώρισαν να τιμούμεν τους αγίους και θεοφόρους Πατέρας, οπού αγωνίσθηκαν καί εκοπίασαν, διά να μας ελευθερώσουν από την αιχμαλωσίαν του πονηρού διαβόλου». Και, με το να δείχνουμε αυτήν την τιμή και την ευγνωμοσύνη μας στους γενναίους και ιερούς ακρίτες, στους θεοφόρους Πατέρας, που περιχαράκωσαν το πολεμούμενο κάστρο της Ορθοδοξίας, με στέρεα, υψηλά και ουρανοθέμελα τείχη, δηλ. με τα άγια δόγματα και τους κανόνες της Εκκλησίας μας, έχουμε και άλλη πνευματικήν ωφέλεια: ακούμε στην Εκκλησία -στον όρθρο ειδικά, που δυστυχώς πολύ λίγοι χριστιανοί τρέχουν να παρακολουθήσουν το πρωΐ- όλη τη δογματική διδασκαλία της Ορθοδοξίας, πλεγμένη ποιητικώτατα στους λειτουργικούς ύμνους. Kαι ακούγοντας την ορθή διδασκαλία. από τα τροπάρια της Εκκλησίας μας, πως δηλ. ο Χριστός εφόρεσε σάρκα «εκ της αγίας Θεοτόκου και ετελείωσεν όλην την εις τους ανθρώπους οικονομίαν του, έπειτα ανελήφθη και υπήγεν εις τους ουρανούς ως Θεός αληθινός» -για να αναφερθούμε στις κυριώτερες θέσεις μόνο· ακούγοντας λοιπόν και μελετώντας την ορθόδοξη διδασκαλία των θεοφόρων Πατέρων, μαθαίνουμε "επακριβώς" το περιεχόμενο της "θεοδιδάκτου πίστεώς μας", με όλες τις λεπτές αποχρώσεις και διατυπώσεις των "ευαγγελικών δογμάτων και των ευσεβών παραδόσεων". Κι ακόμα, ακολουθώντας την αγιασμένη παράδοση των θεοφόρων Πατέρων, γινόμαστε κ' εμείς ικανοί, οπλισμένοι με το θερμό ζήλο και τον "δικαιότατον θυμόν" και έχοντας στα πνευματικά μας χέρια "την σφενδόνην του Πνεύματος", να διώχνουμε μακριά απ' τη μάντρα της Εκκλησίας τους "ανιάτως περί την πίστιν νοσήσαντας", τους πολυώνυμους εχθρούς της Ορθοδοξίας, τους "βαρείς και λοιμώδεις λύκους", που αναφέρει το άγιο Ευαγγέλιο και ο ιερός υμνογράφος.


***

Πρέπει ίσως εδώ νά σημειώσουμε, πως η ποίηση των ιερών υμνογράφων, με τον κατανυκτικό λυρισμό της και την αγωνία της, γύρω από το βασικώτερο πρόβλημα-αίτημα, για τον ποιητή και για τον κάθε χριστιανό, τη σωτηρία δηλ. της ψυχής, δεν είναι καθαρή και συστηματική δογματική διδασκαλία· οι ποιηταί έχουν την ελευθερία τους και εδώ. Αυτό, ωστόσο, που για τον ειδικό ερευνητή δογματικό θεολόγο δημιουργεί μερικά προβλήματα, για το φιλακόλουθον αναγνώστη, που παρακολουθεί με προσοχή κ' ευλάβεια τα λεγόμενα, ψαλλόμενα και τελούμεγα στην Εκκλησία, είναι ο καλύτερος τρόπος για να μάθει τι πιστεύει και ακόμη να φυλάγει με φανατισμό τα ιερά δόγματα που του παραδίδει η μητέρα Εκκλησία. Θυμούμαι με πολλή συγκίνηση τους λόγους, που είπε πριν κάμποσα χρόνια σ' ένα Μητροπολίτη, ένας πανεπιστημιακός Καθηγητής, για τον τρόπο με τον οποίο διδάσκει η Εκκλησία τις δογματικές της αλήθειες και τον άλλο τρόπο της ειδικής επιστήμης: «Εκείνο, που ο ειδικός Καθηγητής -ας πούμε για το "ομοούσιον" της Α' Οικουμενικής Συνόδου- θα κάμει ένα χρόνο να το διδάξει, αναλύοντας και ερμηνεύοντας χιλιάδες ίσως σελίδες και παραπομπές, το διδάσκει η ιερά ύμνογραφία της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας με δύο αράδες μόνο, όπως π.χ. με το "Πάτερ, Λόγε, Πνεύμα, Τριάς ή εν μονάδι" και με άλλα "τριαδικά" τροπάρια"!

Αυτή την αλήθεια μπορεί να την ιδεί κανείς και στο γνωστό αριστούργημα της υμνογραφίας μας, το "δοξαστικόν" των αίνων στις Κυριακές των Πατέρων των Οικουμενικών Συνόδων, ποίημα του Γεωργίου Νικομηδείας, που αποτελεί κ' ένα από τά καλύτερα μαθήματα της παραδόσεως της βυζαντινής μουσικής, και που ψάλλεται σε ήχο πλάγιο του τετάρτου:

Τών αγίων Πατέρων ο χορός,
εκ των της οικουμένης περάτων συνδραμών,
Πατρός και Υιού και Πνεύματος Αγίov,
μίαν ουσίαν εδογμάτισε και φύσιν·
και το μυστήριον της Θεολογίας,

τρανώς παρέδωκε τη Εκκλησία.
Ους ευφημούντες εν πίστει,
μακαρίσωμεν λέγοντες·
Ω θεία παρεμβολή,

θεηγόροι οπλίται παρατάξεως Κυρίου·

αστέρες πολύφωτοι του νοητού στερεώματος·
της μυστικής Σιών οι ακαθαίρετοι πύργοι·
τα μυρίπνοα άνθη του Παραδείσου·
τα πάγχρνσα στόματα του Λόγου·

Νικαίας το καύχημα, οικουμένης αγλάϊσμα·

εκτενώς πρεσβεύσατε, υπέρ των ψυχών ημών.


***

Αυτή τη μυστικήν ευωδία, που αποπνέουν τα μυρίπνοα άνθη του Παραδείσου, αυτό το σωτήριο και γλυκό φως, που μας περιχύνουν οι πολύφωτοι αστέρες του νοητού στερεώματος της μυστικής Σιών, δηλ. της Εκκλησίας του Χριστού· αυτό το μυστήριο της Θεολογίας, που μας αποκαλύπτουν τα πάγχρυσα στόματα του Λόγου, δεν μπορεί να το συλλάβει και να το ζήσει, παρά μόνον όποιος βαδίζει τον ίσιο δρόμο που περπάτησαν οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας μας. Γιατί αυτοί είναι, κατά κάποιον τρόπο, τα ασφαλή μέτρα, για να γνωρίζουμε -εμείς οι διχασμένοι άνθρωποι, που ζούμε μέσα στο ψέμα και στην παχυλήν αμαρτία της σάρκας και του πνεύματος- την αλήθεια για το Θεό, τον άνθρωπο και τους δρόμους της θεώσεως και σωτηρίας μας. Κι αυτά τα μέτρα, για να τα γνωρίσουμε και να τα χρησιμοποιήσουμε, πρέπει να τα πλησιάσουμε, να τ' αγαπήσουμε, να ιδούμε τον τρόπο της αγίας ζωής τους, που δεν ήταν διαφορετική απ' τη διδασκαλία τους -όπως τραγικά το ζούμε μεις σήμερα- πρέπει να εγκομβωθούμε, όπως εκείνοι, την υψοποιό ταπείνωση, η οποία μπορεί και μαραίνει όλες τις εγωϊστικές καινοτομίες, τις αιρετικές αποκλίσεις, τις υπερβολές στην εγκόσμια πολιτεία μας και την προσχώρηση στη σκοτεινή και αμαυρωμένη ατμόσφαιρα των παθών. Όμως, είναι πολύ δύσκολο να το πετύχει κανείς αυτό σήμερα, γιατί ο καθένας μας, τη μόνη αυθεντία που παραδέχεται πως υπάρχει, άξια να παίξει το ρόλο του πνευματικού οδηγού και δασκάλου, είναι ο εαυτός του και μόνον ο εαυτός του. Κι αυτός ο εγωϊσμός μας είναι που δεν μας αφήνει να γνωρίσουμε ως οδηγούς και διδασκάλους μας, τους μόνους ικανούς να μας οδηγήσουν στην αλήθεια του Ευαγγελίον, που άμα τη γνωρίσουμε θα θέλουμε να τα πουλήσουμε όλα για ν' αγοράσουμε εκείνο, το μόνο που μας χρειάζεται πραγματικά: τη σωτηρία της ψυχής μας. Γιατί όλα τα άλλα, και τα πιο πνευματικά -κατ' επίφαση, βέβαια- αν δεν απεργάζονται τη σωτηρία της ψυχής μας, όπως την ευλογεί και τη θέλει η Εκκλησία, κι όπως τη διδάσκουν με την πλουσιώτατη πείρα τους oι άγιοι Πατέρες, όλα αποτελούν σατανικές διαβολές για εκτροπή απ' τον ορθόδοξο πνευματικό δρόμο. Απόδειξη μεγαλύτερη δεν υπάρχει απ' τους ίδιους τους αρχηγούς των διαφόρων αιρέσεων, που άρχισαν με μικρές εκτροπές απ' την πατερική παράδοση και γραμμή -ερμηνεύοντας, βέβαια, παρεξηγημένα κάποια χωρία της Αγίας Γραφής- και ύστερα κατέληξαν να γίνουν αρνηται της θεότητος του Χριστού ή του Αγίου Πνεύματος. Τόσο η αμαρτωλή ζωή τους και ο σατανάς είχε θολώσει το νου τους!


***

Ίσως είναι δυσχερέστατο πράγμα, να κατανοήσει ο άνθρωπος του σημερινού "δυσωνύμου", στην μεγαλύτερην αναλογία του, κόσμου, τι είναι ή ορθοδοξία των αγίων Πατέρων, ή αυτό που τελευταία ονομάζουμε, όχι άστοχα, ορθόδοξη πνευματικότητα. Νομίζω, πως είναι το ίδιο ακριβώς πράγμα, μόνο που η δεύτερη ονομασία είναι λιγώτερο σκληρή, ως κατόρθωμα -έτσι τουλάχιστον φαίνεται. Το κυριώτερο χαρακτηριστικό αυτής της ορθοδοξίας των Πατέρων, είναι αυτό που λέμε στη θεολογική γλώσσα "συμφωνία". Αυτή δεν οφείλεται στις θεολογικές σχολές ή ακαδημίες που σπούδασαν oι άγιοι Πατέρες, αλλά στο Άγιο Πνεύμα που φώτιζε την καθαρή τους διάνοια, για να θεολογούν ορθά. Kαι σ' αυτό το σημείο βρίσκεται και το κύρος και η αυθεντία των αγίων Πατέρων, ως συνόλου Πατερικής παραδόσεως, ως Πατερικής, θα λέγαμε, Εκκλησίας του Χριστού. Αυτή η "συμφωνία" των θεοπνεύστων Πατέρων των Οικουμενικών Συνόδων, ξεπερνά την εμπειρική και νοητική δύναμη του αμαρτωλού ανθρώπου. Γιατί είναι αποτέλεσμα ελλάμψεως του Αγίoυ Πνεύματος στις κεκαθαρμένες ψυχές τους. Αυτή η θεία έλλαμψη, που προϋποθέτει την σωματική και πνευματική κάθαρση και τον εξαγιασμό του νου, έδινε στους αγίους Πατέρας τη δύναμη να θεολογούν και να δογματίζουν εν "συμφωνία" -στις γενικές, βέβαια, γραμμές- χωρίς πλάνες και σατανικές αιρετικές ιδέες. Στις λεπτομέρειες και στην προσωπική διατύπωση κάθε εκκλησιαστικού Ιlατρός διασώζεται η ιδιοτυπία του, η προσωπική του έκφραση, για να δείχνεται και μ' αυτό τον τρόπο, πως το Πνεύμα είναι ελεύθερο. Και όχι μονάχα όπου θέλει "πνει", αλλά και όπως θέλει "πνει". Το Άγιον Πνεύμα είναι εκείνο που εμπνέει τη διδασκαλία στους αγ. Ιlατέρας και μοιράζει τα χαρίσματα· και ό,τι εκείνοι με τις μυστικές εμπειρίες τους και την προσωπική έκφρασή τους μας προσφέρουν, δεν είναι παρά ακτίνες πνευματικές της Αγ. Τριάδος, που διαθλώνται στο κάτοπτρο του αγίου βίου τους προς εμάς. Αυτό θα πει, πως η μόνη και ασφαλής οδός προς την ένωση με τον Θεό, είναι η βιωματική συνέχιση της Πατερικής Σκέψεως, της Πατερικής Παραδόσεως, της Πατερικής Θεολογίας, της Πατερικής Ζωής. Η "συμφωνία" των άγ. Πατέρων δίνει μια ενότητα στην όλη διδασκαλία της Εκκλησίας μας· και η ανόθευτη προβολή, στη σύγχρονη πνευματική ζωή της Εκκλησίας, του πραγματικού πνεύματος των Πατέρων και η, σύμφωνα μ' αυτό, πορεία των ανθρώπων, προσφέρει στους πιστούς ένα αίσθημα πνευματικής ασφαλείας, μιαν ελπίδα, που πλησιάζει τα όρια της βεβαιότητος, για τη σωτηρία της πολύτιμης ψυχής μας.

Οι άπειρες διαστάσεις της Ορθοδοξίας, που αποτελεί τον μεγαλύτερο και τον θερμότερον έρωτα των Πατέρων της Εκκλησίας μας, είναι κάτι δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να χαραχθούν από ανθρώπους που δεν έφτασαν στα μέτρα των Πατέρων, και που δεν έμαθαν να θεολογούν "αγνώστως". Τα μάτια μας έχουν πολλή λάσπη, για να μπορέσουν να ιδούν την αδαμάντινη, την παγκαλην Ορθοδοξία μας, όπως ακριβώς μας την παρέδωκαν οι άγιοι Πατέρες μας. Γι' αυτό ο καθένας μας βρίσκει κι από μια ευλογοφανή αφορμή, για να αποδεσμεύεται απ' τα "πεπαλαιωμένα" πατερικά πρότυπα, και να προοφεύγει κάθε φορά και σε νέα σχήματα ζωής και τάξεως πραγμάτων, να "αναπροσαρμόζεται", να "ανακατατάσσεται" και να "συσχηματίζεται" με τον νυν αιώνα, τον απατεώνα, για να μην απομένει ασυγχρόνιστος... Ο σατανάς έχει πολλούς λόγους να χαίρεται μ' αυτές τις καινοτομίες μας. Αλλά η Εκκλησία, μας φέρνει στη μέση τη γιορτή των αγίων Πατέρων και μας λέγει -για να μας προφυλάξει απ' τις ευκολοπάτητες παγίδες του σατανά: «Διά ταύτην την αιτίαν εορτάζομεν τους αγίους Πατέρας, επειδή αυτοί μετά τους Αποστόλους μας εδίδαξαν την ευσέβειαν και εκήρυξαν τον Χριστόν Θεόν αληθινόν· διά τούτο και ημείς κάθε χρόνον εορτάζομεν την μνήμην τους, διά να αναθυμούμεσθεν πώς αγωνίσθηκαν διά την Ορθοδοξίαν, και πώς τους ετίμησε και o Θεός και οι άνθρωποι. Το λοιπόν και ημείς, ας κρατούμεν την πίστιν βεβαίαν, οπού μας επαράδωκαν οι άγιοι Πατέρες, και ας σπουδάζωμεν να κάμνωμεν τας παραγγελίας των, ότι όσα είπαν και ενομοθέτησαν, όλά εκ Πνεύματος αγίου τα επαραδωκαν εις τους χριστιανούς. Μη λέγωμεν, ότι ανθρώπων λόγια είναι αυτά, μηδέ να βάνωμεν εις τον νούν μας ότι ποταποί άνθρωποι τα ενομοθέτησαν· αλλ' ας ιδούμεν τι άγιοι τα είπαν, οπού μόνον και το όνομά τους είναι θαυμαστόν». Και ακολουθώντας την ορθόδοξη διδασκαλία τους, να εναρμονίζουμε και τη ζωή μας με την ιδική τους αγία ζωή.

Οι ενενήντα εννέα Θεοφόροι Πατέρες εν Κρήτη - Μια ιστορία κραταιάς αγάπης

Ακούστε τώρα μια ιστορία αγάπης κραταιάς σαν τον θάνατο και ασυνήθιστα "πολυπληθούς". Δεν τη βρήκα γραμμένη πουθενά, παρά μου τη διηγήθηκε στην Κρήτη ο καλός φίλος Αντώνης Μιχελουδάκης, όπως τη διασώζει η προφορική παράδοση του τόπο του. 

Ήταν, λέει κάποτε, -κανείς δε γνωρίζει πότε ακριβώς-, ενενήντα εννέα άνδρες που αποφασισμένοι να ασκητέψουν και να γίνουν ερημίτες, ξεκίνησαν από κάποια χώρα της Αφρικής με πρώτο ανάμεσά τους τον Ιωάννη, και ψάχνοντας κατάλληλο τόπο για να εγκαταβιώσουν κατέληξαν μετά από πολλές περιπλανήσεις στον Αζωγυρά, του νομού Χανίων, στην επαρχία Κισάμου και Σελίνου. Εκεί είναι η αρχαία Πολυρρήνια, δλδ. ο τόπος  των πολλών προβάτων, ρήνεα είναι τα πρόβατα.

Μέσα στην καρδιά του βουνού βρήκαν μια πολύ μεγάλη σπηλιά κι εκεί ζούσαν όλοι μαζί με προσευχή και νηστεία, άσκηση μεγάλη. Ο Ιωάννης όμως άρχισε ν' αποζητά μεγαλύτερη ησυχία και περισσότερη άσκηση, κι έτσι είπε μια μέρα στους άλλους: "αδέρφια μου, εγώ θα φύγω". Τότε αποφάσισαν όλοι μαζί κι έκαναν όρκο πως αν πεθάνει έστω κι ένας, να πεθάνουν κι οι υπόλοιποι. Κι έφυγε ο Ιωάννης.

Με τα πολλά έφτασε σ' ένα φαράγγι απόκρημνο στο ακρωτήρι των Χανίων κι εκεί βρήκε μια σπηλιά που είχε βάθος σχεδόν χίλια μέτρα. Η παράδοση λέει, πως όσο ζούσε ο όσιος Ιωάννης η σπληιά φωτίζονταν κι αυτό το φως το έβλεπαν από μακριά όλοι.

Ήταν τόση η άσκηση και οι νηστείες του, που έφτασε από την πολλή αδυναμία να μην μπορεί να σταθεί στα πόδια του, κι έτσι περπατούσε στα τέσσερα όπως περπατούν τα ζώα. Μια μέρα που βγήκε έξω από τη σπηλιά τον είδε από μακριά ένας κυνηγός και νομίζοντας πως πρόκειται για ζώο σήκωσε το τόξο και στόχευσε με το βέλος του τον ερημίτη.

 http://www.saint.gr/2698/saint.aspx

Με χίλιους κόπους σύρθηκε ο Ιωάννης στη σπηλιά του κι ο κυνηγός άρχισε να ψάχνει το "θήραμά" του. Ακολουθώντας τα ίχνη του αίματος, έφτασε στη φωτισμένη σπηλιά και μπήκε μέσα. Εκεί βρήκε τον ερημίτη ξαπλωμένο πάνω στο πέτρινο κρεββάτι του αιμόφυρτο. Τότε κατάλαβε τι είχε κάνει. Έπεσε στα πόδια του και του ζήτησε να τον συγχωρέσει. Ο όσιος του απάντησε: "Δεν πειράζει, παιδί μου. Εγώ τώρα πάω εκεί που είναι ορισμένο να πάω, εσύ όμως βγες από τη σπηλιά όσο ζω, γιατί αν πεθάνω θα σβήσει το φως και δε θα μπορείς να φύγεις."

Σηκώθηκε περίλυπος ο κυνηγός να φύγει και φτάνοντας πια στην έξοδο της σπηλιάς έσβησε το φως και τότε κατάλαβε πως ό όσιος είχε πεθάνει.

Θεία λειτουργία των Αγίων 630 Θεοφόρων Πατέρων της εν Χαλκηδόνι Δ΄ Οἰκουμενικης Συνόδου (451), Μαρίνης Μεγαλομάρτυρος, Μετόχι Ιεράς Μονής Κύκκου ΦΩΣΤΗΡΕΣ ΥΠΕΡΛΑΜΠΡΟΙ

1. Ἡ μεγάλη εὐθύνη

Ἐξαιρετικὰ κρίσιμο καὶ καθοριστικὸ γιὰ τὴν πίστη καὶ τὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας ἦταν τὸ ἔργο τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἡ ὁποία συνῆλθε τὸ 451 μ.Χ. σ’ ἕνα προάστιο τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τὴ Χαλκηδόνα, μὲ σκοπὸ νὰ διατυπώσει μὲ ἀκρίβεια τὸ Χριστολογικὸ δόγμα, δηλαδὴ τὴν ἀλήθεια γιὰ τὸ πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου. Καὶ πράγματι, μὲ τὴ χάρη καὶ τὸν φωτισμὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος οἱ 630 θεοφόροι ἅγιοι Πατέρες ποὺ συνεκρότησαν τὴ Σύνοδο, μᾶς παρέδωσαν τὸ δόγμα τῆς Χαλκηδόνος ποὺ ἀποτελεῖ ἔκτοτε ἀπαράβατο ὅρο τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως.

Δικαίως λοιπὸν ἡ Ἐκκλησία ἀφιερώνει τὴν Κυριακὴ αὐτὴ στὴ μνήμη τους καὶ ὁρίζει ὡς εὐαγγελικὸ ἀνάγνωσμα ἕνα τμῆμα ἀπὸ τὴν «ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλία» τοῦ Κυρίου, μὲ τὴν ὁποία ἀπευθύνεται στὸν εὐρύτερο κύκλο τῶν μαθητῶν Του καὶ λέγει: «Ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου· οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη»· ἐσεῖς εἶστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου, διότι ἔχετε προορισμὸ μὲ τὸ φωτεινό σας παράδειγμα νὰ φωτίζετε τοὺς ἀνθρώπους ποὺ βρίσκονται στὸ σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας καὶ τῆς πλάνης. Μιὰ πόλη ποὺ βρίσκεται πάνω σὲ βουνὸ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ κρυφτεῖ. Ἔτσι καὶ ἡ δική σας ζωὴ θὰ γίνεται ἀντιληπτὴ ἀπὸ ὅλους.

Οἱ ἄνθρωποι δὲν ἀνάβουν τὸ λυχνάρι γιὰ νὰ τὸ βάλουν κάτω ἀπ’ τὸν κάδο μὲ τὸν ὁποῖο μετροῦν τὸ σιτάρι, ἀλλὰ γιὰ νὰ τὸ τοποθετήσουν πάνω στὸ λυχνοστάτη, ὥστε νὰ φωτίζει ὅλους ὅσους εἶναι μέσα στὸ σπίτι.

Ἔτσι, σὰν λυχνάρι σωστὰ τοποθετημένο, ἂς λάμψει τὸ φῶς τῆς ἀρετῆς σας μπροστὰ στοὺς ἀνθρώπους· γιὰ νὰ δοῦν τὰ καλά σας ἔργα καὶ νὰ δοξάσουν τὸν ἐπουράνιο Πατέρα σας.

Ὁ κόσμος γύρω μας ζεῖ μέσα στὸ σκοτάδι. Οἱ ἀθεϊστικὲς ἀντιλήψεις καὶ οἱ αἱρετικὲς δο­ξασίες, ἡ διαφθορὰ καὶ ἡ ­ἀνηθικότητα, οἱ ἀδικίες καὶ τὰ ἐγκλήματα βυθίζουν τὸν ἄνθρωπο στὴν ἀπελπισία καὶ στὴν ἀ­­πό­γνωση. Μέσα σ’ αὐτὸ τὸ πυκνὸ­ ­σκοτάδι, ὁ πιστὸς χριστιανὸς καλεῖται νὰ ­γίνει φάρος φωτεινὸς ποὺ θὰ δείχνει στοὺς ἀνθρώπους τὴν ἀσφαλὴ πορεία γιὰ τὴ σωτηρία τους. Ἄλλωστε δὲν μπορεῖ νὰ γίνει καὶ ­διαφο­ρετικά. Ὅποιος εἶναι ἑνωμένος μὲ τὴν πηγὴ τοῦ φωτός, τὸν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, γί­νεται ὅλος φῶς καὶ φωτίζει καὶ τοὺς γύρω του.

   Αὐτὴ ὅμως ἡ δωρεὰ τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς χριστιανοὺς συνεπάγεται καὶ ­τεράστια εὐ­­θύνη. Ἀπαιτεῖ συνέπεια ἔργων καὶ λόγων. Ἀκρίβεια βίου καὶ πολιτείας. Ὁ σωστὸς χριστιανὸς δὲν μπορεῖ νὰ ἔχει διπλὴ ζωή. Δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἄλλος στὸ σπίτι, ἄλλος στὴν ἐργασία κι ἄλλος στὴν ἐκκλησία. Ζεῖ παντοῦ καὶ πάντοτε μέσα στὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ζωή του εἶναι «πόλις ἐπάνω ὄρους κειμένη», καὶ γι’ αὐτὸ προσ­έχει νὰ μὴ σκανδαλίζει. Πολλοὶ ἄνθρωποι προσβλέπουν σ’ αὐτὸν μὲ ἐλπίδα καὶ ἐμπιστοσύνη. Ἀλίμονο, ἂν ἀντὶ νὰ τοὺς καθοδηγήσει στὸ φῶς, τοὺς ὁδηγήσει στὸ σκοτάδι!

Αὐτὸ δὲν συνέβη μὲ τὸν πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Διόσκορο καὶ τὸν Εὐτυχή, ποὺ ἦταν ἱερέας στὴν Κωνσταντινούπολη; Ἀ­­πομακρύνθηκαν ἀπὸ τὸ φῶς τῆς ἀλήθειας καὶ παρέσυραν πολλοὺς στὴν αἵρεση τοῦ Μονοφυσιτισμοῦ. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Δ΄ Οἰκουμενικὴ Σύνοδος τοὺς κατεδίκασε. Κανεὶς δὲν ἔχει δικαίωμα νὰ μεταβάλει στὸ ἐλάχιστο τὴν αἰώνια διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ. Τὸ εἶπε ὁ Κύριος στὴ συνέχεια τῆς «ἐπὶ τοῦ ὄρους ὁμιλίας»:

2. Χωρὶς τὴν ἐλάχιστη παρέκκλιση

–Μὴ νομίσετε ὅτι ἦλθα γιὰ νὰ καταργήσω καὶ ν’ ἀ­κυ­­­­ρώ­σω τὸ νόμο τοῦ Μωυσῆ ἢ τὴ διδα­σκα­λία τῶν προφητῶν. Δὲν ἦλθα νὰ τὰ καταργήσω αὐ­τά, ἀλλὰ νὰ τὰ συμπληρώσω καὶ νὰ σᾶς τὰ παραδώ­σω τέλεια.

Διότι ἀληθινὰ σᾶς λέω καὶ σᾶς διαβεβαιώνω ὅτι, ὅσο παραμένουν καὶ δὲν καταστρέφονται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ, οὔτε ἕνα γιῶτα ἢ ἕνα κόμμα, οὔτε δηλαδὴ ἡ πιὸ μικρὴ ἀπὸ τὶς ἐντολὲς δὲν θὰ παραπέσει ἀπὸ τὸ Νόμο καὶ δὲν θὰ χάσει τὸ κύρος της, μέχρι νὰ ἐπαληθευθοῦν καὶ νὰ ἐκπληρωθοῦν ὅλα ὅσα διδάσκει ὁ Νόμος.

Μνήμη των 318 πατέρων της Α’ Οικουμενικής Συνόδου

Μεγάλη μέρα σήμερα αγαπητοί μου αδερφοί, η Αγία μας Εκκλησία έχει ορίσει μία Κυριακή πριν την Πεντηκοστή να εορτάζουμε την μνήμη των 318 Αγίων Πατέρων της Α’ Οικουμενικής Συνόδου. Ο σημερινός εορτασμός θεσπίστηκε για να τονιστεί η θεότητα του προσώπου του Χριστού και η μεγάλη σημασία αυτής της αλήθειας για ολόκληρη την Εκκλησία.

 Λίγες μόλις δεκαετίες μετά το γεγονός της Ενανθρωπήσεως του Χριστού και το πάθος Του, εμφανίστηκαν οι πρώτες παραχαράξεις της πίστεως και αργότερα οι μεγάλες Χριστολογικές αιρέσεις στην Εκκλησία , σχετικά με το πρόσωπο και την υποστατική ένωση των δύο φύσεων του Κυρίου (την Θεία και την ανθρώπινη). Ερωτήματα όπως: Ποιός τελικά είναι ο Χριστός; Ποιά η σχέση του με τον Θεό; Πώς κατανοείται η σχέση και η ένωση κτιστού και ακτίστου από τον Ενανθρωπήσαντα Υιό και Λόγο του Θεού; Πώς μπορεί να είναι Θεάνθρωπος και η μητέρα αυτού Θεοτόκος; Σε αυτά λοιπόν τα ερωτήματα που κλήθηκαν να απαντήσουν και να δογματίσουν οι Άγιοι Πατέρες της Α’ Οικουμενικής Συνόδου ως φύλακες της παραδόσεως και της αλήθειας.  Τα ερωτήματα αυτά που  ετέθησαν αφορούσαν όχι μόνο τη Θεότητα του Θεού και Λόγου αλλά και την Ενανθρώπησή του.
 Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος καταδίκασε τον Πρεσβύτερο Άρειο και τον Αρειανισμό, και τα τρία εκκλησιαστικά σχίσματα το Νοβοτιανό, του Παύλου Σαμοσατέα και το Μελιτιανό τα οποία ταλάνιζαν για χρόνια την εσωτερική ειρήνη της Εκκλησίας. Διατύπωσε τους πρώτους όρους ορθού Χριστιανικού δόγματος και ιδιαίτερα τα περί του δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος, τον Υιό και Λόγο , ως ομοούσιο τω Θεώ Πατρί. Συνέταξε δε τα πρώτα επτά άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως και εξέδωσε είκοσι Ιερούς Κανόνες.
Τη Σύνοδο αποτέλεσαν 318 Άγιοι Πατέρες. Συγκλήθηκε από τον αυτοκράτορα Μέγα Κωνσταντίνο στην Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ,  κατά το 20^ο έτος της Βασιλείας του και είχε διάρκεια 3,5 έτη. Διακριθείσες μορφές της Συνόδου ήταν ο Αλέξανδρος Κωνσταντινουπόλεως , ο Αλέξανδρος Αλεξανδρείας , Ο Μέγας Αθανάσιος, ο Ευστάθιος ο Αντιοχείας, ο Μακάριος ο Ιεροσολύμων, ο Άγιος Σπυρίδων , ο Άγιος Νικόλαος κ.α.

Οι όσιοι θεοφόροι πατέρες ημών Βαρνάβας και Ιλαρίων οι θαυματουργοί

Πόσο ευλογημένο είναι στ' αλήθεια της Κύπρου το νησί! Ναι! Πλούσια ευλογημένο απ' την αγαθή Πρόνοια του Θεού! Και να! Πρώτο αυτό μεταξύ όλων των μερών του κόσμου, όπως αναφέραμε κι αλλού, δέχτηκε από τρία στόματα αποστολικά το κήρυγμα της σωτηρίας. Πρώτο αυτό μεταξύ όλων των μερών του κόσμου έχει ανάλογα με την έκταση του, να παρουσιάσει τόσους αγίους! Πρώτο ακόμη αυτό αξιώθηκε της τιμής να φιλοξενήσει στους κόλπους του μέχρι τινός, τόσα άγια λείψανα!

Η αγάπη του Θεού παραχώρησε στο νησί μας την τιμή τα άγια λείψανα, που από γειτονικές χώρες ρίχνονταν στη θάλασσα από ευλαβείς χριστιανούς, για να μην αφανιστούν από βέβηλα χέρια, τα λείψανα αυτά να ξεβράζονται απ' τη θάλασσα στ' ακρογιάλια του νησιού μας, και να βρίσκουν εδώ φιλοξενία και τιμή και σεβασμό.

Μέσα στα λείψανα αυτά περιλαμβάνονται, θησαυρός ακριβός κι ατίμητος, και τα λείψανα των οσίων Βαρνάβα και Ιλαρίωνος των θαυματουργών.

Τα λείψανα αυτά κατά τρόπο θαυματουργικό μεταφέρθηκαν, όπως θα δούμε παρακάτω, σε κάποιο ακρογιάλι της Κύπρου, κι απ' εκεί στο προνομιούχο χωριό, την Περιστερώνα του Μόρφου.

Σ' αυτήν αργότερα, πιθανότατα στις αρχές του 11ου αιώνα, κτίστηκε κι η τρίκλιτος θολωτή βασιλική με τους πέντε τρούλους και σε σχήμα σταυρού, που καμαρώνουμε ως τα σήμερα. Σ' αυτή την περίπυστη εκκλησία τοποθετήθηκαν τα άγια λείψανα.

Δυστυχώς και για τους αγίους αυτούς πολύ ολίγα γνωρίζουμε. Ένας πέπλος μυστηρίου καλύπτει τη ζωή τους. Ο Λεόντιος Μαχαιράς στο χρονικό του, καθώς κι ο Κυπριανός στην ιστορία του κατατάσσουν τους αγίους μεταξύ των 300 λεγομένων Αλαμανών, που ήρθαν στο νησί μας μετά τη Β' Σταυροφορία κι ασκήτεψαν σε διάφορα μέρη. Με τη γνώμη όμως αυτή, που όσο κι αν φαίνεται πιθανή, συγκρούεται η πληροφορία, που μας δίνεται τόσο από την παράδοση, όσο κι από το συναξάρι των αγίων. Σ' αυτό αναφέρεται ρητά, πως οι όσιοι καταγόντουσαν από την εύανδρο Καππαδοκία κι έζησαν μάλιστα στα χρόνια της βασιλείας του Θεοδοσίου του Μικρού (408-456). Κι οι δύο οι άγιοι ήσαν από ευγενικές οικογένειες κι υπηρετούσαν στον στρατό του βασιλιά, στον οποίο μάλιστα και διακρινόντουσαν για το παράστημα τους, την ανδρεία τους και την όλη γενικά ζωή τους.

Παρά το λαμπρό μέλλον που τους ανοιγόταν στην υπηρεσία τους αυτή, η αγάπη του Χριστού, που θεοσεβείς ψυχές φύτεψαν στην ψυχή τους, τους έκαμε νωρίς ν' αφήσουν τον στρατό και τη δόξα πού τους χαμογελούσε και ν' αφιερωθούν στο Χριστό . Πόνος και πόθος και παλμός κι αγώνας τους ένας και μόνος : Να ευαρεστήσουν σ' αυτόν.

Για την εκπλήρωση τούτου του σκοπού έσπευσαν οι τρισμακάριοι απ' την πρώτη στιγμή ν' απαρνηθούν τον κόσμο και τα του κόσμου. Ή ματαιότητα των επιγείων πάντοτε τους συνετάραττε. Στ' αυτιά τους δυνατά αντηχούσαν κάθε στιγμή οι λόγοι του υμνωδού: «Πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα, όσα ουχ υπάρχει μετά θάνατον ου παραμένει ο πλούτος, ου συνοδεύει η δόξα». Όλα διαλύονται και χάνονται. Σαν τα φύλλα του φθινοπώρου μαραίνονται και πέφτουν. Σαν ένα όνειρο παρέρχονται κι εξαφανίζονται. Αλίμονο σ' εκείνους που δίνουν την καρδιά τους σ' αυτά και περιμένουν να γευτούν απ' αυτά αληθινή χαρά και ευτυχία. Τα γνωρίζουν τούτα οι άγιοι. Γνωρίζουν ακόμη ότι είναι πολλές του πονηρού οι παγίδες κι οι πειρασμοί. Γι' αυτό και σπεύδουν. Απ' την πρώτη στιγμή σπεύδουν ν' αποδεσμευθούν από όλα εκείνα που θα τους ήσαν εμπόδιο στον όμορφο σκοπό, που έταξαν στη ζωή τους. Τα λόγια του Κυρίου κι η προτροπή του στον πλούσιο νεανίσκο που τον ρώτησε τι να κάμει για να κληρονομήσει την αιώνια ζωή, τους δείχνει τον δρόμο. «Πώλησαν τα υπάρχοντα σου, του είπεν ο Κύριος, και δος πτωχοίς και δεύρο ακολούθει μοι». Χωρίς κανένα δισταγμό κι αμφιταλάντευση σπεύδουν κι αυτοί ν' απαλλαγούν από τα άφθονα υλικά αγαθά που είχαν και να απομακρυνθούν από τον τόπο που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν. Τα υλικά αγαθά τα πώλησαν και το προϊόν το διαμοίρασαν στους πτωχούς. Από τον τόπο που γεννήθηκαν απομακρύνθηκαν και τοπικώς και τροπικώς.

Όσιος Ιωάννης ο Ερημίτης και οι συν αυτώ 98 Θεοφόροι Πατέρες 7/10

Κρήτες άγιοι : Όσιος Ιωάννης ο Ερημίτης και οι συν αυτώ 98 Θεοφόροι Πατέρες – 7 Οκτωβρίου

Τη αυτή ημέρα, μνήμη του «Ιωάννου του Ερημίτου και των εν Αζωγυρε Σελίνου Χανίων 98 Θεοφόρων πατέρων»
Ακολουθία τους εκδόθηκε στο Ηράκλειο το 1879. Πάντα σύμφωνα με την ακολουθία τους, απεβίωσαν ειρηνικά συγχρόνως και οι 98 μαζί. Κατάγονταν από διάφορα μέρη της λεκάνης της Μεσογείου και ασκήτευαν στην Κρήτη. Τον κυριότερο απ’ αυτούς έλεγαν Ιωάννη και γιορτάζεται τοπικά στην Κρήτη. Οι 99 αυτοί Άγιοι, κοιμήθηκαν όλοι μαζί την ίδια ημέρα. Ο Άγιος Ιωάννης τελείωσε την παρούσα ζωή με βίαιο τρόπο – φονεύθηκε από κυνηγό που τον πέρασε για θήραμα. Οι υπόλοιποι 98, κατά παλαιά τοπική παράδοση κοιμήθηκαν  ειρηνικά, ο ένας μετά τον άλλο, άλλος ακουμπισμένος στην ράβδο του, άλλος γονατιστός, άλλος όρθιος καθώς προσεύχονταν κλπ από ώρας τρίτης της ημέρας έως ώρας εβδόμης.
Στις αρχές λοιπόν του 1600 ξεκίνησαν από την Αίγυπτο 36 από αυτούς. Έφτασαν στην Κύπρο και εκεί αναζήτησαν τόπο ερημικό για να μπορέσουν να αφοσιωθούν απερίσπαστοι στην λατρεία του Θεού. Πίστευαν ότι μόνο χωρίς πολυκοσμία και μέσα στην ερημιά θα μπορούσαν να ζήσουν όπως ήθελαν. Ότι μόνο έτσι μπορεί κανείς να επικοινωνεί με τον Ύψιστο, να προσεύχεται σ΄ Αυτόν και να Τον υμνεί. Όσο όμως κι αν επιδίωξαν την ερημιά οι συγκεκριμένοι εκείνοι Πατέρες στην Κύπρο, η φήμη τους εξαπλώθηκε παντού. Πολύ σύντομα ήταν δίπλα τους πλήθος κόσμου για να ακούσει την διδασκαλία τους και να θαυμάσει τον ήρεμο, άκακο και άγιο τρόπο της ζωής τους. Στην συντροφιά τους τότε προστέθηκαν κι άλλοι Πατέρες Κύπριοι 38 στον αριθμό. Η ερημιά που ζητούσαν δεν υπήρχε πλέον και έτσι οι 75 ως τώρα Πατέρες αποφάσισαν να μεταναστεύσουν πηγαίνοντας προς την Αττάλεια της Μικράς Ασίας. Όμως ούτε εκεί μπόρεσαν να βρουν την πολυπόθητη ησυχία. Οι άνθρωποι συνέρρεαν σαν μέλισσες, που ζητούσαν με επιμονή να ρουφήξουν το μέλι της διδασκαλίας τους, το άρωμα της αγιοσύνης τους. Ταυτόχρονα προστέθηκαν άλλοι 24 Πατέρες από εκεί, ντόπιοι και έτσι έφτασαν στον αριθμό 99. Οι Πατέρες δεν έπαιρναν άλλο μαζί τους διότι πίστευαν πως τα οικονόμησε έτσι ο Κύριος ώστε ο εκατοστός να είναι ο Ίδιος.
Αφού η κατάσταση ολοένα και χειροτέρευε, μη έχοντας άλλη επιλογή, αποφασίζουν να μεταναστεύσουν πάλι και αυτή την φορά για την Κρήτη. Καθώς έπλεαν με την βάρκα τους και οι 99 στο φουρτουνιασμένο Αιγαίο βλέπουν από μακριά την Κρήτη. Η τρικυμία δεν τους επέτρεψε να φτάσουν κοντά, καθώς κινδύνευσε το καράβι τους να χτυπήσει στα βράχια. Έτσι μετά από μια περιπλάνηση ημερών στις ακτές του νησιού έφτασαν τελικά στο νησί Γαύδο. Αξίζει να πούμε ότι οι Πατέρες είχαν σκοπό να αποβιβαστούν στο ανατολικότερο σημείο της μεγαλονήσου, στην Σητεία που είναι ποιο κοντά στην Μικρά Ασία όπου ξεκίνησαν. Η φουρτούνα όμως τους ανάγκασε να τραβήξουν νότια και ύστερα δυτικά και έτσι περνώντας από Ιεράπετρα και Καλούς Λιμένες, αφού ηρέμησε ο καιρός κατάφεραν να αράξουν σε κάποιο μικρό κόλπο στην Γαύδο.
Στην Γαύδο οι Πατέρες έμειναν 24 μέρες και αφότου ηρέμησε η θάλασσα μπήκαν στη βάρκα τους και γύρισαν στην Κρήτη. Έφτασαν απέναντι στα Σφακιά που είναι περίπου είκοσι μίλια απόσταση, μετά που κατέβηκαν διαπίστωσαν ότι έλειπε ένας και αυτός ήταν ο Ιωάννης ο Ερημίτης. Έτσι έχουμε το εξής θαύμα: Θέλοντας ο Θεός να δοξάσει τον Άγιο Ιωάννη και να φανερώσει στους ανθρώπους την αρετή του, τον σκέπασε με νέφος εκεί που κοιμόταν όταν έφευγαν οι Πατέρες και έτσι δεν τον είδαν. Δεν φτάνει όμως αυτό αλλά όταν το αντιλήφθηκαν δεν μπορούσαν να γυρίσουν πίσω γιατί άρχισε και πάλι τρικυμία, έτσι συγκεντρώθηκαν στην παραλία των Σφακίων και περίμεναν. Το θαύμα αυτό ολοκληρώνεται όταν ο Ιωάννης μετά από αρκετή προσευχή ηρέμησε την θάλασσα και απλώνοντας το μανδύα του στο νερό άρχισε να πλέει σαν βάρκα, μετά ανέβηκε πάνω, έβαλε το ραβδί του για κατάρτι και το ράσο του για άρμενο. Με το θαυμαστό αυτό τρόπο έφτασε μετά από μερικές ώρες εκεί που τον περίμεναν οι υπόλοιποι 98 Πατέρες οι οποίοι έκθαμβοι από το θαύμα που είδαν τον αγκάλιασαν και όλοι μαζί έψαλαν ύμνους στο θεό.